Vivaldi’nin son obuası zurnanın son deliği (2)
Zğslqiâ)
Vivaldi’nin son obuası
zurnanın
UMHURİYET Halk
Partisi yine kurultay yaptı. Vivaldi dinlemeye ta
hammül edemeyen Baykalcılarla zurna sesine sinirleri
bozulan muhalifler birbirlerine girdiler.
işitme özürlüler için el-kol yayını bile vardı.
Tam birbirlerine gireceklerdi.
CHP’nin tarihinin zumayla iç
içe olduğunu izah ettim kendilerine…
***k
Türkiye’ye zumayı soydaşlanmız
soktu. __ ‘
Azeriler, Ozbekler, Tacikler, Gürcüler… Bize nasıl sokulduğunu 17’nci
yüzyılda yazdıklarıyla, Hızır Ağa ve
asırdaşı Evliya Çelebi “erotik şekilde” anlatır. Merak eden varsa. bir
zahmet. kaynakları tarasın. ..
*t*
Siyasetimize zumayı Süleyman
Demirel soktu. Bundan on yıl kadar
ewel, “Turgut Ozal hesabına”
kendisine sataşan Adnan Kahveci’yi
Zumanın son deliğine benzetmişti.
Delik benzetmesine alınmadı Kahveci… Ama. beş yıl sonra, ANAP’ın
örgüt sorumlusu Ahmet Karaevli aynı delik benzetmesine alındı. O öfkeyle, Süleyman beyi “askercilik” oynamakla suçladı.
Siyasi ömrü boyunca 12’den vurulan birine “askerci” denmez…
Neyse, devam edelim…
Askeri (mehter) ve siyasi (ortaoyunu) folklorumuzun bu kadar ayrılmaz (ve tamamlayıcı) parçası olan
Zumanın deliklerinden herhangi birine
benzetilmenin siyasilerimizde neden
bu kadar alınganlık yarattığını merak
ettim.
Zurna imalatçılanna sordum.
‘A’ i’ ‘k
İlk sorum günceldi: “Zumanın
son deliği ne işe yarar?”
Hem yarar, hem yaramazmış.
“Aslında zurnanın son deliği
diye bir şey yoktur. Zumanın yamnda şeytan delikleri denilen hava delikleri vardır. Hava vermekten başka fonksiyonları yoktur.
Ama, yine de, işe yaramadıklan
söylenemez. Bilirsiniz, yukandan
aşağıya yedi delikten oluşur zurna… Son delik, en hassas olan
son deliği (2)
lik gösterilnıezse, ya kötü ses verir, ya hiç ses vermez…”
i’ i’ i’
İkinci sorum çağnşımdı.
Zumanın neresinden, niye, hangi
deliğinden “zırt” sesi gelir?
imalatçı anlatıyor.
“Zurnada ‘zırt’ sesinin müzikal anların yoktur. Kamışı ağzına alan zumacmın, sırf kamışı
denemek için, üfleyerek çıkarttığı sestir. Ya kamışı kıvamına
getirmek, ya kutusundan çıkmış Zumanın içinde biriken sulan dışarı atmak için alete üflenir. Aynı anda bütün deliklerden ses gelir. `Zırt’ sesi geldi mi.
akort tamam demektir…”
**t
Zumanın “zırt” dediği son deliğinden hazır söz açılmışken, zurnada neden peşrev olmadığına meraklandım.
Sordum. Cevap hoştu.
“Süleyman beyinkini bilmeyiz, ama, herhangi sıradan bir
at sahibine göre kişner”. Zurna
da çalanına göre öter. Uflemesi
zor bir çalgıdır zurna… Peşrev
de zor zenaattir. Ama, parmak
oyunlarıyla, zumadan her sesi
çıkartabilir, peşrevin daniskasım yapabilirsiniz… Yeter ki, dudaklarınız hünerli, parmaklarınız mahir olsun…”
i’ *k i’
” Zurna ve obua seslerinin harmanlarıdığı, çin usûlü bonfileyle soğan-sarımsak kokulannın bileştiği bir CHP
kurultayı yaşadık.
Coşkulu geçti.
Hayırlı olsun! Millete. memlekete…
Bu yazıdan bir şey anladıysanız.
helâl olsun…
Ben yazdım. ben anlamadım…
CHPliIer üstlerine hiç alınmamıştır…