Tarirh tekerrür ederse ben de kendimi tekrarlarım
Tarih tekerrür ederse
bei/ablmvkhv/Iafrz//mm
Şimdi okuyacağınız yazıyı altı sene once yine TEMPO’da yazmıştım.
Aynı şeyi niye tekrarladığımı sormayın…
Hep aynı şey… Beyaz sayfa açmak. defter temizlemek, tabula rasa…
Temizlenen ne ki?
.Zi
1977 yılıydı. “Az gelişmiş ülkelere çok
gelişmiş ülkelerin yönetim yapılarının bindirilmesinin yarattığı idari ve siyasi sorunlar”
konulu bir UNESCO toplantısına “uzman”
sıfatıyla katılmıştım.
Konu önemli, yer Fas’ın Tanca’sıydı.
Toplantı salonunun sıcağından kurtulup.
bir tarafı Akdeniz’i, öbür tarafı Atlas Okyanusu’nu gören havuz başında iki kadeh içme
derdindeydik…
Nihayet bitti oturum… Çıktık. Japon uzman “Ohhh be!” anlamına gelen bir laf etti.
sağ elinin baş ve işaret pamıaklarıyla burnu›
nu tuttu, sümkürdü. elini yandaki palmiye
ağacının yaprağına sildi.
Sonra da “haktu”nun .laponcasını söyleyerek yere tükürdü.
Doğrusu. irkildim. tiksindim. “Senin
yaptığın pislik…” dedim.
“Sizin yaptığınız daha pislik!” dedi.
“Cıkardığınız şey sanki bir matahmış gibi.
keten mendilinizi çıkarıyor. içine ediyor,
sonra özenle katlayıp cebinizde saklıyorsunuz…”
O gün bugündür. uzakdoğu-yakınbatı
sentezinin nasıl olacağını merak etmişimdir.
Sonunda öğrendim.
.Zur
Popo silmekte kullanılan beyaz tuvalet
ı kâğıtlarını ilk pazarlayan. Amerikalı işadamı
i Joseph Gayetty oldu. 1857 yılında “Sil-At”
› sloganıyla. 500’erlik paketler halinde, beyaz
kâğıtlarını piyasaya sürdü.
Sayfa büyüklüğündeydi 0 ilk beyaz kâğıtlar… Tutmadı.
Eski gazeteler. broşürler, el ilanları. hü
~ kümet programları. muhtıralar ne güne duru
yor? Hem okursun. hem silersin… Bir taşla
iki kuş vurmak varken, temiz beyaz sayfaya
niye para hareansın?
1879 yılında. İngiliz işadamı Walter Alcock, beyaz sayfa savurganlığını önlemek
i
l
ı
için “perfore” (yanlamasına delinmiş) be- j
yaz tuvalet kâğıdını icat etti. il’
Ama, yaratıcılık başka. pazarlama baın- i
başkadır. Dahiyâne keşfıni pazarlayamadı
Alcock… Onun yapamadığını. okyanusun.
öbür tarafında, Amerika’da. Edward-Clarerıce Scott biraderler yaptı. ‘
Tek bir soru sordular: “Beyaz kâğıt ne
ise yarar? i
Üç cevap aldılar.
I Ancak bir defa kullanılır.
I Kullanıldıktan sonra atılır.
I Bir daha kullanılamaz.
Sloganı geliştirdiler: “Alt tarafı kâğıt… `
Kullandıktan sonra at… Yenisi zaten var…”
.Zur
Kapitalizmi sevmem. ama. ihtiyaç ica- l
dın anasıysa. servetin temeli de iyi promos- 1
yondur. lyi promosyonu takdir ederim.
Kâğıt fabrikatörüydü Scott biraderler.. l’
› olur. Bunların büyük bölümü
, ma” sonucudur. Yani, herkes
anlar, ama, ne hikmetse, hep
. Veya, birileri akım derken,
.ßokum anlar. İyisi mi, kimin kimi
‘i xğını soruştumlım…
mobil
mobil
-kuyruk” muhabbeti (1960) yaygındı.
bil
3′ Devrim otomobili nedir?
a. Devrim anında devlet erkanının kaçabilmesi için hazır bekletilen oto
b. Devrimcilerin alışkanlıklarına
uygun olarak dizayn edilmiş oto
c. Devrim girişiminin başarısız olması halinde devrimcilerin kaçması
için özel olarak dizayn edilmiş otomo
c. Fakültelerin önündeki bilumum sinıitci
ve ayakkabı boyacılarına ı
d. 12 Mart döneminde radyodan sü- i
rekli yapılan yayınlarla ödüllendirileceği söylenen vatandaş kategori- l
sine i
6’ Bayrak l-larekâtı nedir? H
a. Kumaşı eskiyen tüm bayrakların
yenilenmesi için toplu mefruşat alımı y
b. Bayrak yarışına katılacak milli atlet- l
lerin kampa çekilmesi i
kedinin lruyruğunun arkadan görünüşü
A, ~ıı I aslanın kuyruğu V
.- ‘Öncesi Menderes’in kullandığı ve 27 Ma’ ` taraftarları için kullanılan bir deyim
i ~ evler tuğladan, kerpiçten yapılırdı. Peionrasında alyans evler kimler için ya
, inde TSK mensuplannca başlatılan
lrampanyasıyla MBK üyelerine
d. 27 Mayıs sonrasında Cemal Gürsel’in talimatıyla yapılan ve benzin konmadığı için ancak 100
metre ilerleyebilen otomobil
4′- Balyoz harekatı nedir?
a. Balyoz üreticilerinin üç ay süren grevi
b. Balyoz fiyatlanna yapılan rekor düzeydeki zamlar
c. 12 Mart Dönemi’nde sola karşı yürütülen baskı ve
işkence politikası
d. ABD’nin Nikaraguaya karşı başlattığı askeri harekatın adı
5- 12 Mart’ta muhbir vatandaş kime denildi?
a. Yunanlılara askeri bilgi satan teğrncne
b. Komşusunu örgüt üyesi diye ihbar eden apartman
yöneticisine
c. 12 Eylül 1980 Askeri Müdahalesinin askerler
arasındaki kod adı
d. İrticayla mücadelede askeri lojmanların balkonlarına toplu halde bayrak asılması
7′ “Asmayalım da besleyelim mi?” kimin hukuk
anlayışını temsil etmektedir?
a. Endonezya’nın efsanevi diktatörü Suhartdnun
b. Yahudileri fırınlara atan ve gaz odalarına dolduran
Hitler’in
e. Yaklaşık 7000 kişinin idamının istendiği 12 Eylül’cü Netekim’in
d. Stalin’in
CEVAPLAR 1)C.1)C.3)d,4)©5)d.6197)&
Kağıtları ellerinde kalmıştı. dünyanın altına
serdiler…
Zur
Gelelim kâğıt mendillere… l9l4 yılında.
dünya savaşa girerken, “pamuk kıtlığı” vardı.
Savas cıktı. “sargı bezi” sıkıntısı boy verdi.
lcine sümkürülüp atılacak kâğıt mendiller (tuvalet kâğıtlarının türevi) imdada yetişti.
Biyolojik savaşın öncülerine karsı kullanılacak gaz maskelerinde filtre olarak kullanılabiliyor, pamuklu sargı bezine benzer sekilde
kanı. irini massedebiliyordu.
Seri imalata geçildi. ama, savaş çabuk
bitti. elde stoklar kaldı.
Önceleri sıkıntı çekildi. “Nasıl pazarlayalım?” diye soruldu.
Hollywood’un bütün yıldızları, savas boyunca ya sargı bezi. ya gaz maskesi filtresi
olarak ucuza kullanılan kâğıt mendillerle
yüzlerindeki makyajları silmeye başladılar.
Savaş artığı beyaz sayfalar, kâğıtlar. kıymete bindi. Fiyatları dörde katlandı. “Yüzünü temizliyorsan. içini de temizlersin!” sloganıyla çok pazarlandı.
O beyaz kağıtlar, sayfalar, hayatımızın
ayrılmaz parçası artık…
_Zu
Tuvaletin beyaz kâğıdı. beyaz sayfa.
akkâğıttan mendil…
Muhteremlerin tarihsel gelişimlerini gördükten sonra. tek bir soru sorasım geliyoı.
“Yaradıkları tek şey. içlerine edip atmak mı?”
Yoksa. sifonu çekelim. tarihi tekerrür ettirenlerin hepsi gitsin mi? [ı
Mezraadan kalkıp
İstanbul’a göç eden. kısa sürede de “asimile”
olan Reşdyu grup seks
partisine davet ettiler.
Yeniköy’e şehvetle. aşkla koştu Reso…
Elektrikler söndü. halvet başladı. Yarım saat
sonra Reşdnun gür sesi
duyuldu. ”Organize
olalım babolar!” İki
saat daha döndü. Yine
Reşo`nun sesi…
“Heleseniz babolar. organize olalım…”
Kimse aldırış etmedi, herkes faşurfuşur. şapadaşupada… .
Derken. kalaşnikoflar patladı. geri
tepmesizler çalıştı. zırhlı personel taşıyıcıları Yeniköy’deki yalıya girdi. Reso’nun sesi yine duyuldu.
“Organize oliy misiniz. olmiy misiniz?”
Işıklar yandı. Reso`ya soruldu.
“Problemin nedir kardesim? “Organize
0lalım` diye ne bağırıp duruyorsun?”
Reşo acıların erkeğiydi. Ece Ayhan’ın dizelerini de biliyordu. Azıcık talırif
ederek meramını anlattı.
“Grup seks örgütlenmektir abiler…
Hep beni düdükliyrler…”
Sıfırcı Hoca’nın Not Defteri
Hm-‘rrgııyjqgşlýlîvxmeı-i
“Teröristle polis aynı
DOĞAN GÜREŞ
(Herkesle ve hepimizle tak-şak geçmeyi
alışkanlık hâline getirdiği için) . . . . . . . . . . . .o
rANsu ÇİLLER
(Takşaklı paşanın dönüşünü ”eski askerlik g
arkadaşı” olarak şuh kahkahalarla karşıladığı
için) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o
pENiz BAYKAL
(“İtfaiyeci kasketi” haspama pek yakıştığı
için) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o
İBRAHİM GÜRDAL
(Yok yere panikleyip turizm kumarına yeniden
sevdalandığı için) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .o
SÜLEYMAN DEMİREL
(Ortalığın yatışmasını her zamanki gibi
bekleyip garnından gonuşmadığı için). . . . .o
YALIM EREZ
MİROSLAV BLAZEVİÇ
(Saldırma zamanıyken arazi olup müdafaaya
çekildikleri için) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .o
MESUT YILMAZ
RECAİ KUTAN
(İki arada bir derede kalmaya devam ettikleri
için) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o
OLTAN SUNGURLU
(Cezaevlerindeki son durumlar nüsebetiyle).
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . RAPORLU
F ıis i L i
Şiir kalmadı
Şarkı verelim
Şiir yazmak zaten tehlikeliydi Türkiye’de… ‘
Türkeş’in, Recep Tayyip’in pervasızca okuduklan ı
şiirleri yazdığı için, Nâzım Hikmet az yatmamıştı. `
2.4.& î Eskiden yazılmış ve uğruna-hesabına nice yıllar i
Dünya Büyülderi Anagramlarını yatılmış şiirleri okudukları için okka altına gidenler `Ş
BORIS YELTSIN ıs BERLIN’S rov d° V:: k “ .. ı,, t k] .
(Bemnwn oyuncağı) ı “şıırse .a ı mayacagım…
Şarkı soyleyecegım…
IMELDA MARCOS *f*
CIS! MELODRAMA ,,BİR,,MUMDUR
5ALMAN RUSHD’ Dam üstünde düğme taş
READ’ _SHUN ‘SLAM Göynüm huni gözüm yaş
(Oku, İslam’a Sırt Çevir) Aklım] baştan aldı
ADOLF HİTLER HElL, SOLDAT Ona boylu kalem kaş
(Merhaba Asker) ______ i_
(“51, Joker) * ‘BİR “mumdur iki mumdur
BENITO MUSSOLINI Üç mumdur dön mumdur
BENlSSlMO On dört mumduy
lÇ°k 9°k İYİ göt) Bana “BİR ” doldur
(Hculoker) Bu ne güzel düğürıdür
MlHÂlL GORBÂÇOV GOLOVA BALlT Ha nin/za hanimza ha nirma
(Başağrısı)
(Mrlljoker) Bu küçe baş aşağı
CELAL TALABANl CENABET LALA Belinde şal kuşağı
VF/okefl Hergün gel buradan savaş
MESUT BARZANl ZEBANİ SURAT Cat/asır› e! usağı
GORDON MILNE SINGLE MORON u . . __
(Tek Aptal) Bu kuçe bızırn kuçe
(1/5″ Jaker) Küçeye serdrm keçe
JEAN-MARIE LE PEN ç*** 73″? ‘ğ “b”
ANNEEE! ALLERJI! ”’35 e l” a” gö”
(“L”Joker)
sepetten cıkar…”
(JOSEPH CoNRAD. 1919)
OLMADI sAvıN DOĞAN cüııEş
, (TAKşAKçı PAşANı)
l Lâfı uzatmak istemiyorum. Bıkkınlık E
verdin paşam…
i ‘ Sizi sahsen severim, çünkü, Etimes- v
gut’taki Zırhlı Birlikler Okulu’nda uzai- .
malı askerliğimi yaparken kötü/Üğünü
görmemiştim…
Daha sonra da görmedim.
Bir sorum var. “Kesintisiz
sivil demokrasi” adına…
TSK Üst yönetimini gıcık
etme aIışkan/ığın daha ne
kadar devam edecek?
Bir ricam var.
Artık bizimle takşak geçme… Entellektüel mirasını da inkâr etme…
26 ay askerlik yaptım…
öğrendiğim tek şey var.
Asker sözünün eridir,
ricat barusuna inanan da
namerttir.
ÇiIIer’i kurtarmak
sana mı düştü a sevgili
paşam?
Tempo I 553 I 1991