Paris komünü elbette sosyal demokrat belediyeler değildir, ama,epeyce ders alabilirler (2)
KURTHAN FîE/IE
PARİS KOMÜNÜ EL_BETTE SOS_Y_AI._
DEMOKRAT BELEDIYELER pşciıınııı,
AMA, EPEYCE DERS ALABILIRLER (z)
1 Yasaklann kalkmasıyla aktif siyasete
‘ dönemlerden “iri de Deniz Baykal’dı.
Baykal’ın CHP’dek ;ükselişine hangi olaylar ›
Dış ve iç düşmanlara karşı. 1871 yılında kuruldu Paris Komünü…
18 Mart sabahı kurulduğu ilan edilen
ve yetmiş iki gün sonra 28 Mayıs tarihinde. düşmanın üstün askeri gücüne yenilerek ömrünü tüketen Paris Komünü. Parisli işçilerin egemen sınıf olarak örgütlenme çabalarının sonıut ifadesi. toplumlar tarihindeki ilk işçi sınıfı iktidarının ta
kendisidir.
*t*
“Komün” neler gerçekleştirdi?
Bilimsel sosyalizmin kılavuzluğunu
be ıımsemişlerin azınlıkta kaldıkları. buna karşılık “Proudhoncular” ve “Blanquiciler” şeklinde ikiye ayrılmış bulu~
nan küçük burjuva sosyalistlerinin çoğunluk teşkil ettikleri Paris Komünü. her
şeye rağmen doğruları ve yanlışlarıyla,
yetmiş iki gün süren bir işçi sınıfı iktidarına gerçeklik verdi.
Objektif bir sürecin sübjektif görüntüsü olan Paris Koınünü. küçük-burjuva
ideolojisinin saptmııalarına rağmen, sosyalist bir dizi eyleme girdi.
Paris Komünü. işçi sınıfının iktidarı
olarak varlığını sürdürebilmek için. her
şeyden öııce. kendisini. kendi memur ve
görevlilerine karşı korumak zorunda olduğunun bilincindeydi.
Bunun için. ilk iş olarak. her türlü
kamu görevinin doldurulmasında “genel
oy” ilkesini egemen kıldı. Komün Mer~
kez Komitesi üyesinden en küçük me
1371 PARİS KOMÜNÜ,
köylülüğün, ezici bir ağırlık teşkil
i* ettiği Fransa’da, saf-proleter bir
hareket, burjuva denizlerle çevrili bir
i “derimci adacık” olarak kaldı.
KomünTın hemen ardından Lyon:: ve
Marsilya’da da eş-amaçlı
ayaklanmalar olmuş, ama bunlar
Thiers hükümetince anında
bastırılmıştı. K0tnün’ü. daha işin
başında, erken bir ölüme mahkûnı
eden en önemli husus “işçi-köylıı
ittifakı”nı bir türlü
gerçekleştiremeıııesiydi.
CHP1919-1999 NE DEĞİŞTİ Kİ? s p
ınura kadar. istisnasız herkesi. “seçimlik, sorumlu ve azledilebilir” ilan etti.
Bu ilkeııin benimsenmemcsiııden lıenıen
sonra seçimlere gidildi. (26 Mart 1871)
Paris Koınüııü. devlet iktidarının
tüm yetkilerini tek bir organda. halkın
seçilmiş temsilcilerinden oluşan xe aynı
zamanda hem “ynsa-koyııcu” lteııı de
“_’ürütücü” olan tek bir eylcmci yapıda
toplayarak. kuvvetler ayrılığı ilkesine da~
yalı burjuva-parlamentcriznıine son vcrdi ve bir bakınıa “doğrudan dem0kra«
si”ye dönüşü gerçekleştirdi. (28 Mart
1871)
*f*
Paris’in. kenti kuşatmış bulunan
Pnısya ordularıyla Versailles’da konakla~
yan Thiers lıüküınetiııin kıivveılcrinden
korunması. günlük soumlarin en iîııemlisiydi. Bunun için eli silah tutabilızn tünı
Parislileriıı Üye olacakları Ulusal ı’1uha-«
fızlar, kentin “tek silah gücü” ilan
edildi e aynı gün. İmparatorluk döneminde bayağınııı bayağısı işlerde kulla»
nılaıı “Ahlak (?) Zabıtası” lağvedildi.
5
1989 yerel seçimlerinde SHP’nin birinci
İ’ pi ni olarak çıkmasi parti içinde hiziple«re de yo ben. Ne oldu? j i ‘ i
Kurultayrndag olmuştu Kim Baykal’ı ‘fÇİ-lFye
‘ ‘ girdiğindeßb “genel başkanlarla`çekişmeİÜî`
‘i içinde olmak] i ‘~ ~
<-ıy01actı?^ ~ p _, . a. _l8 parti meciıl:: üyesinin olağanüstûjku- ' rultay istemesi › " .ç ı .w î " b. Ge el sekreıefriiéi ”sağiâiaiiiğéêexßıden alınan İçel İl Örgütü'nün iadesi üzerine istifa etmek istemesi . c. Genel başkan Erdal_İnönü'iıün siyasetten çekilme karannı ilan etmesi . . 2. . İnönü ile Baykal arasinda son hesaplaş"' ma 25›O_cak l992'deki 7'nci Olağanüstü a. İnönü'nün siyasetten çekilmesini, b. İnönü'nün_ bilime dönmesini, f c. Cumhurbaşkanı olmasını ~, ç, _ş d. Görevden çekilmesini _ w [E] Tempol sm 1999 ıii" 1 'i .. 3 Can dostum Hikmet Bila, sanki başka işi = çsücüyokmu: gibi. CHP'ninifarihiıýiréelüen. "M" Doğan 'Kitâßfilıklrieiei yayınları ~ arasında yerini aldı. CHP'nin tarihini yenibaştan, a -': i' silbaştan okudum... v' g ` Kitabın yenilenmiş kısımlarını bitirdikten " L sonra, kendi kendime sordum. v ' "seksen yılda ne değişti ki?" `~` ; S " Kurultayrnda Erdallnönü yeniden genel başkanlığa seçildi. Ama, kurultayda kim kazandı? , ` _ a. Erdal İnönü b. Aydın Güven Gürkan c. Deniz Baykal d. Fikri Sağlar ç ;HİCHPZye oy verip kahrolanlar bu kitabı -î - _ 7 .. okur/arsa, "çoksatar"İistesinilieşe katlar. i .i mişûßehelbâsm olmakisteyen Bay; . .. . .L .. _ kal, İnönü engelini aşmak için ne gibi "hain «jiıaiiıawıciirmuştutr " r ~ " 25 Haziran 1988 günü toplanan 2. SHP ..sır . n', SHFnin oy potansiyeli olan Doğu'da SHP' a. İs i-nbul il seçirrilerind -. ;genel merkez, Belediye Başkanı Nurettin Siizen' başkan “ ~ adayı beğendiremedi%~'-”~*:iîîîf'î'” =" b. Paris'te toplanan Konferansfna bazı SHP'li milletvekillerinin 'katılmasina Genel Başkan İnönü önce razı 'olduisonra tepkiler çoğalınca ters yönde karar alması yeni bir kriz » 'w = .. . ,ş .KML .iiîdij-iénüÜriynmqv' m. c. Kürt Konferansfna katılan milletvekille- i . den ayrılarak HEP'i kurdular ı ' g '-d. Hepsi' ' ` önemli bi& ýııdı. Niçin? âgsnp, 6 büyükşehir, 39 _ili 283 ilçe. 327 belde belediye başkanlığı kazandı V b, ANAP ülkede azınlık, Meclis'te ise çoğunluğa ulaştı' " ' ' ` ' V ,c. Berlin Duvarı yıkılmış, bir iki yıl içinde Sovyet Bloku'nun çökmesine neden olmuştu d. Hepsi =' " i mı, zıa. sie, 4›c, 5)d 0d. 1871 PARİS KOMÜNÜnün kumanda organlarına Blanquici ve V Proudhoncu küçük burjuva sosyalistler hâkimdi, ekonomik kararlar Proudhoncu, siyasal kararlar da Blanquici fikir mirasının izlerini taşıyordu. Proudlıon bankalara dalkavukça bir saygı duyardı, bundan ister istemez etkilenen Komün, Fransız kapitalizminin sinir merkezi olan Fransa Bankası'na el koyacak yerde, onun önünde saygıyla eğildi. Komün'ü yıkan ikinci hata da buydu. Paris Komünü, alınan kararlar bakımından, en hareketli ve en önemli günlerinden birisini yaşıyordu. Aralıksız toplanan Merkez Komitesi, Komün'ün tüm kurullarına yabancı uyrukluların seçilmesi uygulamasını ilkeleştirdi. K0mün'ün bayrağını, “dünya Cumhuriyetinin bayrağı" olarak kabul ve ilan etti 1870 Ekim'inden 1871 Nisan ayına kadar yapılmış kira ödemelerini, Nisan 1871'den itibaren yapılıyonnuş sayarak, mesken kiralarını fiilen kaldırdı. (30 Mart 1871) Devlet görevinde bulunmanın sağladığı “nakdi imtiyazlılık" durumuna ve böylece bürokrasiye son vermek için, ek görev, arpalık, huzur hakkı vb. uygulamaları lağveden Komün, ayrıca tümünden de önemli olarak, başta kendi Merkez Komitesi üyeleri, hiçbir devlet memurunun maaşının “ortalama bir işçi ücreti seviyesini aşmayacağını" karara bağladı. (l Nisan 1871) EI Devam edecek Gösterime yeni giren bir kovboy filmine gitti Reşo... Çok etkilendi, duygulandı, ertesi gece arkadaşlarını götürdü. Asker kaçağı olduğu yeni öğrenilen John Wayne, rüzgâr hızındaki atıyla, 400 metre yaklaşıyor. Hazal feryadı basıyor: "Aman dikkat edesinl Çarpacaksen... " Reşo garanti ve teselli veriyor: ”Merak etmıysen, çaıpmazl" Engele takılıyor, John Wayne... Yu varlanı yor, atın ayakları kıırlıyor. _ ötedeki ı bari yerlere Arkadaş/an sinirleniyor. "Hani çaıpmayacaktı ları keko/ " Reşo da şaşkın... "Dün çaıpmıştı. Akıl/andı sarımişemdır... ' ” ..E11 ı ala isiM BİR istemi" (Yeni Milletvekili Anagramlarınız) OĞUZAYGÜN YOĞUN GAZ 'oduz AYGÜN ESKİ KAZI-KAZANCI ("Eskikazıkacı" Joker) MELDA BAYER BELE DAYAR ESVET özooöu EVEI', DOĞRU sözııııırırıızızızm (“ll!l1R??????,???????" Joker) SlFlRCl HOCA'l_lIN NOT DEFTERİ RAHŞAN ECEVİT BÜLENT ECEVİT DEVLET BAHÇELİ MESUT YILMAZ ("`At` ` konusunun iyice suyunu çıkardıkları için) ............................................................. ..0 HİKMET sAMİ TÜRK İLHAN ERBAŞ (Adalet Bakanlığı Müsteşarı) ALİ SUAT ERTOSUN (Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü) ' (Efendi efendi yerlerinde oturmak dururken, böyle belâları başlarına kimin debelleş ve musallat ettiğini merak _ettikleri için) ........ ..0 OYA AKGÖNENÇ MUĞISUDDIN SÜLEYMAN DEMİREL DÖNEMİN çoğu GUSÜL MANYAK KENAN EVREN _q ç (uULn Joker) (Asmak ını. beslemek mı. Yoksa, tetik . . çekenle tesbih çekenler arasında “af” tercıhı AYŞE GÜROCAK yapmak mı? Kendilerini tekrar ettikleri için) 0 GÜREŞ OYACAK SAMİ SELÇUK (* “Bir deli kuyuya taş p atmış, kırk akıllı çıkaramamış!" dedirtip, ADNAN UÇAŞ ' "Kim deli, kim akıllı?" sorusunu sordurttuğu “ç” °^"^ için) ............................................................ ..6 MEHMEI' ARSLAN i n_ HEMEN MAL SATAR *i ("A" Joker) MEHMH K AT "Politikacıda namus, ahlâk, erdem aramayın... TEZEK TAMA: M& EHOCIA' “M1, Meıseleyı asker kafasıylamuhakeme edın... Centılmence mucadele edip yemleri orduların HÂYREEÜN ÖZDEMİR komutanlarına kıçıyla gülmüştür tarih..." HAYRETI "öz D.M." TİNERCl ("C" Joker) (Jıılııı ı. Ingılls, 1890) CHP'DE İŞLEM TAMAM, csııivs KALDI uç NALLA BİR AT CHP'de "değişim rüzgârları" esiyor. Parti yeniden yapılamyor. Herkes deprem bölgesinde, seçmen kitlesinin bulabildi gi nabzını tutuyor, kalp atışlarını izliyor. "Yeniden Yapılanma" dediniz de aldırma geldi. "Balat temizliği" önce evde başlar. k** CHP genel merkezi heyecanlı, hareketli... i. Dışı dönük (extrovert) görünmeye çalışan bir partide "içe dönük" (intıovert) bazı ilginç operasyonlardan söz V edelim... H _ ç ç: G) Baykal'dan tevarüs edilen özel kalemdeki gl sekreteri değiştirildi. Sessiz-sedasız ve zamana yayılarak tamamla- yi; 3,111,111 nan operasyonda, ilk olarak, CHP'nin yeniden açıldığı 1992'den bu yana Özel Kalem Müdürlüğü görevini yapan ' Nesrin Baytok, bu görevden alınarak, araştırma birimine o . kaydmldı. ı . ® Baykal'ın ikinci sekreteri, TBMM'deki kadrosuna iade edildi. ` ® Özel Kalem'deki üçüncü sekreter partiden istifa etti. G) "Sekreter Operasyonu" bitti zannedilirken, özel ka lemdeki "dördüncü kurban", CHP'nin personel müdürün- z' ce başka bir birime atandı. *i* CHP "kendi kendiyle uğraşan" bir panidir. Srncaksınız elbette... Onlar gitti, yerlerine kim geldi? Süpriizzzz! Ama, hahaya! _ sayfanızda, bana yönelik olarak hiç i' nın aynı köşesinde, ırîzeltrnem de r gerçekleştiği iddia edilen olayda, ' hiçbir şekilde tehdit etmediğim, hat ilgili gazetede de yayınlanan düzelt` ~ mesini ekte size gönderiyorum. i (Dinini SAYIN Fişek› Haftalık, Tempo Dergisi'nin 23 Eylül I 999 tarihinde yayınlanan sayısında "Duman Olan Yerde"isiıızli uc haketmediğhn bir değerlendûrııe`ı 'e bulunuyorsunuz. ç " -' Değerlendiırnenizdırßaynak olan ;sı/sız haberin yayınlandığı gazete yayınlandı. İki ayı aşkın süre önce uçağı bekletmediğim, hiçkimseyi ta benim haksızlığa Auğradığım, THY ` tarafindan yapılan açıklamayla da te Mizalr bile olsa, asılsız bir haberi kaynak alarak, üstelik "İşini bilen Özal babasi?' gibi basit bir jargonla yönelttiğinız eleştiri beni üzdü. Kaynak aldığınız asılsız haberin Bilgilerinize, sevgilerimle... Erkan Mumcu Turizm Bakanı *t* Meselenin tefemıatına ginneyelirrı... Kendime "Olmadı Sayın " demekle yetineyim... Günahı yalancının boynuna... Tempol sııı 1999 ED