Magna Carta’dan Sened-i İttifak’a (3)
‘mut’un görevlilerine
ı a›
a GÜN HİKÂYSİ
12 Nisan
SALI
.îîKURİHAN FİŞEK-e* l
ROF.Dr. Mümtaz Soysal soruyor:
‘Sened-i İttifak niçin Osmanlı tari
hinin önemli dönüm noktalanndan
biri sayılır?”
Araya parantez gireyim… Osmanlı’nın
Magna Carta’sıdır da ondan… Şimdi hocam devam etsin… 5;, .~-.
1808 yılında Sad- ° `
razam Alemdar Mustafa Paşa ‘nın çağrısı
üzerine, silâh/ı a am/arıyla birlikte İstanbul yakınında çadır
kuran âyân ve be ler,
daha önce hazır ayıp
“lttifakname” adını
verdikleri bir metni
Padişah II. Mah
kabu/ ettinnişler, kendileri de, görevlilerle
birlikte, bu vaad/erinin altına mühürlerini
basmışlaıdı. Padişah tarafı, can ve mal güvenliğine saygılı, zu/ümsüz, sağlam hazineli, yiyicilikten uzak,, vergi adaleti olan
bir yönetim vaat etmekte, buna karşılık
âyân da devletin işlerinde Padişaha sâdık
kalacaklarına, sadrazamın şeriata uygun
emirlerini Padişah emri sayacaklarına, vergi ve asker toplamada, düşmana karşı koymada, asker ocaklarındaki isyan/arı bastırmada yardımcı olacaklar/na, “fesat ve haset `eıbabı”nın kışkırtmalannclan uzak duracaklarına söz vemrektedirler.
Böylece, Osmanlı tarihinde ilk kez,
görünürde de olsa Padişah otoritesi sözleşme niteliğindeki bir belgeyle sınırlandırı/mış olmaktadır. Bunun içindir ki, Sened-i İttifak, padişahın, daha doğrusu
ona ait «yetkileri kullananların “keyfi”
davranışlannı önlemek yolunda ilk yazılı
belge diye bilinir. ‘
Oysa, bu sınırlamaya cesaret edenler,
artık halk üzerinde kendi otorite/erini kurmuş olan derebey/eridir. Hatta, çağrıyı ya
pan da, aslında, onlardan biri: Alemdar
`Mııstafa Paşa, Rusçuk
âyânlıgından gelip
Sened-i İttifak, âyânın
elde ettiği hakları
dev/et ileri gelenlerine karşı korumak, derebeyliği de Avrupa’daki feodalite dü- ‘
zeni gibi “meşrulaştı` -i,e;ıgşğ şralWhak/arın baba› . `* `_ an oğu a geçmesini
;güle/Ür “ sağlamak amacını
gütmekteydi. Nitekim, Senet’teki yedi
”şart”ın ardından gelen “Zeyl” (Ek), belgeyi imzalayanların yerine geçecek olanların da bu vaadler/e bağlı sayılacak/arını
belirtmektedir.
Sened-i lttifak’ın asıl önemli olan yönü,
âyâna bir çeşit “direnme hakkı” tanımış
olmasıdır. A yân, baştakilerin keyfi işlemlerine karşı koyabi/ecek, haksızlığa uğramış
olanlar bu karşı koyma sırasında öbür
â yândan yardım göreceklerdi.
_ ‘A’ ‘A’ *k
Uzatmak istemiyorum… Zamlarımız
tamam… Hepsi dola ı vergidir. Ya doğrudan, ya dolaylı, ya olanarak (ve iki puan
alarak), benden alınacak vergi ve haraçlann hesabını sorarım…
Sormayan da 1996’da sorar.
v
YAGALAEIMIM
ÇIFMAGINI Bambi&
EFENDİM…
Magn cartaîlan senedi-i-İtlitaka (3)
sadrazam olmuştu. .
a 12 Eylül cuntasının günah te18 M n s TUNCAYMATARACI x ‘
kelerinden biriydin… Yolsuzluk,
İ. II ~ sûktimal, görevi kötüye kullanma
. . . . k I_
– KARIDAKİ tarihe iki gündür kafayı ğîğ’_İ°Eğîa’yfü`{,î_5İ”° “m”
taktım. Aslında, “o gün” bir şeyler oldu . Sen de kabul ettim_ Yüce Di_
Türkiye’de… Heıkes . ~
Adana’da PTT kulübelerindeki ankesör- ğğgıgîğgeşégiawiâw_ çokças’
leri söküp içerisindeki jetonları çalan~25 yaş- Recep Tayyip Erdoğanım Ka_ .
larındaki Emin Sönmez ve Uğur Kasarcı, radeniz gezisi sırasında, aynı açık
son işlerinde yakayı ele verdiler. Çaldıkları b d h Ik y ı d Ol _
ankesör ve toplam 277 jetonla birlikte yaka- ğrilair? aîabğyğ 5:52? âülşçjnsünî’ *
la`rıan hırsızlar, “Söktüğümüz ankesörleri kı- ııkaıb› refah R ;ah – – _
np içerisindeki ietonlan satıyorduk” dediler. ,,,,,,.;,”;d,,,_._ V” ° ‘ç’“ a”
> . * * * _ Yangına (ve gecekonduya) köSİSQVİÄ YaplîlâYan U-Slâ ‘le Çlfâğl” kRVSğİS’ rükle gitmeye benzer… Yangını,
kanlı bitti. Demirci ustası Mahmut Iğağtekm, hava değiL bu (Ve su) söndü-Ür_
sıgortalı olmak ısteyen_ ırağı Halıl Aşkın& geni bgriıeri kÖı-üklüyor, ama,
bıçakla ağır yaraladı. eli usta, “Hakaret kim; _
edince kendimi kaybettim, gerisini batıda
mıyorum, pişmanım” dedi.
Ed’ ‘de ‘rdğfkalet d tel ‘ i ` ‘ “M
ıme gı ı ı erya an evızyon, .da
telefon ve teyp çaldığı iddia edilen 24 yaşın- â:
daki Dikren Oğuz, işyerinden çıkarken bu hay
arada yoldan geçen polis_ ekibi tarafından geımezmıı (Euripidesı ME_ 474)
yakalandı.