Magna Carta’dan Sened-i İttifak’a (2)
Mag cartaııan Seneu-i iııiıaııaı
ÜN sinirliydim, bugün sakinleşim… Temel Britannicahın “Mag
na Carta” (1215) maddesini oku- `
maya başladım. ~
Kra/[ohn, 1199’da kral olur olmaz, o
dönemde Fransa’nın Ingiliz egemenliğinde bulunan Normandiya topraklarını
elinde tutabilmek için çok masraflı bir
savaşa girmek zo- . › ~ nında kaldı. 1204’e
kadar bu toprak/arın büyük bölümünü yitiren Iohn, bütün saltanat dönemi
boyunca yitirdiklerini geri almaya çalıştıysa da başarılı
olamadı. Bu savaşlar için gereken parayı halktan ve soylulardan ek vergiler
alarak topladı. Ayrı- `
ca 1208-13 arasın- . ‘ *
da Papa III. lnnocentius ile çekişmesi ve kilıseyı ağır biçimde vergilendinnesi de din adam/arını kızdırdı. O dönemde İngiltere’de bütün topraklar kralın malı sayılır, kral baronlara toprakların kullanma hakkını belirli ödemeler ve hizmetler karşılığında
verirdi.
Bu ödemeler ve hizmetler ile kralın
ve soyluların karşılıklı hakları ve görevleri Iohn tahta çıkmadan uzun bir süre
önce gelenekler/e saptanmıştı. john ‘dan
önce de bazı krallar krallık berat/arı gibi
yazılı belgeler yayımlamrşlardı, ama bu
haklar çoğunlukla yazıya dökülmez, kuşaktan kuşağa aktarılırdı. [ohn, yetkisini
aşarak baronlarından daha fazla para ve
-hizmet istiyordu. Feodal yasalara göre
kral, yetişkin mirasçısı olmayan baronla
rın topraklarının vasisi sayılırdı. [ohn, va-
sisi olduğu topraklardaki ağaçları keserek, «mısır tohumlarını, sığır/arı ve tarım
araçlarını satarak da soylu/arı kızdırdı.
Bu uygulamaların yarattığı hoşnutsuzluk baronların başkaldırmasına neden oldu ve [ohn ‘a “aılışık oldukları eski
özgürlüklerini” geri vermesi için baskı
yapmaya karar verdiler. 1215’te Canterbury Başpiskoposu Stephen Langton ön
an üıııü ııiııîıvı: ş
KUıııHAN-Fişıkea r _
1-1_ Nısanîssd
PAZARTESİ
4
di sonınlarrnın yanı ‘sıra kilisenin, daha
küçük feodal bey/erin, kent halkının ve ›
hatta köylülerin sorunlarını da içeren istekleri bir belge biçiminde düzenledi/er.
Bu belge, 15 Haziran 1215’te, Staines
21›
derliğinde bir araya gelen baronlar ken- ş
ile Wmdsor arasında, Thames Irmağı kı- . İ
yılarında yer alan Runnyrnede ‘de Iohn ‘a .
ı vtıu ABE HEBE
sunuldu. Bir iç savaş çıkmasından
. için mührüyle damı` galadı.
oluşan Magna .Car` ta’nın içeriği kralın,
yetkilerinin sınırını
belirler. Bu belgeyle, feodal beylere
tanınan hakların ya
nında, kentlerde özellikle Londra’da ya- _
şayan halka ve tüccar/ara da bazı haklar
verilmiştir. Ayrıca, hukuk ve yargı ala- ”
nında düzenlemeler ile krallıkomanla- Ç
rına ilişkin yasaların yumuşatılması konusunda hükümler de yer alır. Magna
Carta ‘nın sonunda, baronlardan oluşan
bir kurula, bu beratı uygulamayan krala
karşı çıkma ve onu zorlama hakkı tanınır.
[ohn, verdiği sözleri tutmadı ve baronların kendi aralarındaki tartışmalar
yüzünden Magna Carta amacına ulaşamadı. Ama, bir kralın Ülkeyi istediği gibi
yönetemeyeceğini açıkça belirten bu
beratın İngiliz tarihinde çok büyük etkisi
oldu. Kral, ülkeyi yasalara uygun olarak
yönetmek zorıındaydı. Eğer yasalara uymazsa halkın krala karşı zor kullanma
hakkı vardı.
*t*
Söölüümm mü? Özetlüümmm mü?
Hesabını soramadığım vergiyi (ve
haracı) ödemem!
İngilizin Magna Cartaşı-neyse, bizim ,
Sened-i İttifakümız odur. Yarına devam k
ederim…
korkan kral, istekleri ›
kabul etti ve anlaş- .
tıklarını göstennek _
63 maddeden
kilise ve uyrukları`
karşısındaki hak ve i
n u A2 BEMMÃMLER…
@glnw Avı Mlz, ~
DİGEZIMiN Dövız
HÜKÜMETİ
MHP adına destekle- .
mene itirazım yok… y
Berbatın bile beteri *’
“sâfîyane” söylemişler… “Yarısını hazineye bağışlayalım,
memleket kurtul
vardır. _-_-__-_–_- sun!” demişsin, onlar
Ama, vatandaşlık ” da “ker en okey”
hukukumuz 34 yıl ALPARSLAN TURKEŞ demişler…
eweline gider. 27 Mayıs sabahı sesinle Alyans evlerini hatırlayanlar espri
tanıştık. Sonra “fedâkarlık” istedin… yapmaya başladılar. r
“Demokrasi” bekleyenler yüzüklerini “Kurt gelecek yerden ne tavuk
toka etti, “Alyans Evleri” ortaya çıktı. esirgenir, ne yarım maaş…”
“Kaç para maaş alıyorsunuzêmdiye Kulağının arkasında olsun albasormuşsun MHP grubuna… Onlar da yım…
A z “En büyük tutarlılık, tutarsızlığın
ta kendisidir…” (Jonathan Swift, 1723)