Düyun’u umumiye, tarihi sil-baştan! (1)
t, _. ,. n
1 1838 Baltalimanı Antlaşması’nın imzalanmasıyla birlikte, Osmanlı iç pazarı, Batı’nın sanayi ürünlerine açıldı, dış ticaret dengesi bozuldu. Tüketim açgözlülüğü depreşti. Mahmutpaşa yetmedi,
Kumkapfnın boğma rakısı kesmedi, herkes XIV.
Louis-Valentino-Courvoisier takıldı.
ketime giden para, ordunun ve bürokrasinin’ m0demleşmesine yetmiyordu. ‘
3 1854 Kırım Savaşı’nı’ kaybettik. Azıcık rahatlamak için, gavur aklına uyup, ilk dış borçlan aldık, ilk devlet tahvillerini _çıkarttık…
1875 Ramazan ‘kararnamesi geçici imdadı»7 .mıza yetişti, vâdesi ,gelen borçların sadece yarısı.- tim ödeneceği açıklandı, ama.’ 18.76’da parasızlık yü’ jztinden ödemelerdurdurtıldus. İ › . ~
` 5 1879’da durum büsbütün vahimleşmişti. Rü. sum-ı Sidde İdaresi kuruldu. Faiz ve anapara
~ . . “ – . karşılığı olarak, damga, müskirat (içki), balık avı, tuz
:ğ ” ıı a i. , _ a .v ve tütün gelirlerine elkonuldu. a r v
j 6 Para yine yetmedi. Eylül 1881’de, bütün alacaklı
lar, atsineği gibi lstanbul’a üşüştü. Muharrem
K
-4
ı
sız ve ltalyan alacaklılarla, Osmanlı Bankası ve Galata
. * ‘ villeri” imdadımıza yetişti. Bütün paralar dışarıya
” Y . ” ‘Ar *ij ‘fr ^ gitti, memur nıaaşlan ve müteahhit alacakları ertelen` i::. ~ Bütün tarihsel filmler’ gibi, bunu da daha önce seyfretrniştik. ` ‘ “ ` . r ‘ _ ` .
İ “-‘ ‘Mı _ Başımıza gelecekleri 1838 Baltalimanı Antlaş5 ‘â masfiıdan bu yana görelim… ` ‘ ‘ , l `
+4 J
ü- dı. . i – r .
‘ 1 OBirinci Dünya Savaşı çıkınca İngiliz ve Fran
. ye, Alman-Avusturya-Macaristan takımına kaldı.
. R , ~ l Enver Paşa, Alman savaş sanayiinde çalış’ mak üzere; 26.000 insanımızı Almanya’ya gönderdi. Almanya’ya umut bağlamıştık netekim… ` v ‘
1 2Mustafa Kemal Atatürk çıktı. Ankara
Hükümeti güçlenince, gâvurun denetlediği
gelir miktarı düştü. Lozan Antlaşması hem uzlaşma
sağladı, hem gelir kaynaklarımızı bize iade etti.
çıkartıldı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ödediği
taksitleri alacaklılara ulaştıran bir aracı kurum durumuna getirildi..
siplendik, hem belimizi doğrulttuk. “Devlet
para vermek için devlet işletmeciliğini yarattık. Vakit
2 Sınırlı, hatta “yo ” bütçe. tükendi. Gösterişçi tü- .
‘tarihi sı] bastan! ı(1-) :::iziiîizaısiğiıîâîîiî.:basic::.fa::: ı`
i” WLM_ .- ,w y ‘ ‘I v
` .. l Toker amggaşşmun, Guiana& gün_- bankerlerini temsilen, sekiz kişiden oluşan Düyûn-u
” “küHürriyefte çıkanjmanşet haberi, bayram ‘ -Umûmive-î O-‘îfîîanllldafesl îMecllsl’ne~b”êkllfjl;
, . telaş ve heyecanıylmigüme gm» – s “-1 ::T-şanbşglsavu-ıwtünşêißcê!axa 4?*P9a~P“’.””~”/?f9″°’.’9’~`
.- iv’ 7 aOysa, sadece başlığı gördüğümdqtüylerim diken ~. s.9.°l?la«.P31al?a?’ad’- ,q-;ıqlıjı m› ._.~.” _’ .gwig Ha;
_, …diken olmuştu. ~ ı, ”ı , . . : _ 7 En bereketli gelir kayna ı tanmdı. Gâvur serrna’ 41,1› uNemden Çıktı Bu Bürosu-p› ~ , yesi işbirliği yaptı. 1884 yılında Reji İdaresi
rYani, Uluslararası Para Fonu (IMF) Türkiye’de d°ğdu’ Tütünlalkdamlda 9953″ ,kmalmlzav kadim’
v .kontrol bürosu açaéakrnışßu’ inşaallah, Maşa- “mai ba9″a”m’.zan’u’9ê'”“,` “Qmuahslldarlan” ‘e’
‘âllahİ Fesüphanallah! i , s . cavüz ettiler- i ” _
‘ş ~t giyen, ne kontrol ýapacahhış bu bil-ra? ‘ « ‘ , 1886-1903 arasında dokuz, 1903-1908 arasın- ›
-ı ~ -ıstşantbbv anlaşması şbowncâ: niyet mek_ _ dadbeş [borç daha alındı. Gerzeklerimize para yetğ tubundaki politikaların ve verilmiş sözlerin yé- t ‘WS/g “Za “”- i . ‘7 _ ~ .
v – u . ~ _ erken; Trablusgarp . (1911-12)’ ve Balkan
,y, _i3°_””,”p t_gelşlr”mîlngl_lllvdeâetıevecşek ‘ (1912-13) savaşları arasında, yine “hazine tah
sızlar Türkiye’den kaçtığDüyûn-u’ Umûmi-ı
ı Düyûn-u Umûmiye, Türkiye sınırları dışına r
1 4 1929’da dünya kapitalizmi çöktü. Hem na- çilik” ilkesini keşfettik, işsizlere iş bulmak, üç kuruş ‘
lice ödenmerniş borçlarımızdan doğan faizler için de, ı.
,,, ` “Ödemezükl” deyince, 22 Nlsan 1933’te, sözde ‘
alacaklıları, düte düte, pazarlık masasına
oturttuk, ~ `
mıza düşenin son taksidini 25 Mayıs
1954’te ödedik… * ~ ‘
` 116 yıl sonra… ; ‘
_ l a: ‘i’ a:
Yüzü yumuşak olanın poposunun niye ıslaklıktan
kurtulamadığını, köpeğin burnunun niye devamlı ıslak
kaldığını perşembeye anlatayım… lznînizle. ..
1 5 Zor anlaştık. Osmanlı borçlanndan payı-l’