Burası Mamak
ÇARŞAMBA, 3l MAYIS 2000
Burası Mamak
evgili Sedat ErgiHin Mamak Cöplüğü hakkında yazdıkları beni çok
duygulandırdı. Katkaesque bir
ironi vardı yazısında…
“Ankara`lıysanız, özellikle
Gaziosmanpaşa-Çankaya gibi güneye
bakan yüksek rakımlı semtlerde
yaşıyorsanız. her yaz, Mamak çöplüğünün
pis kokulanyla yaşamayı öğrenirsiniz. . . ”
demeye getiriyordu.
Şimdi kendisinden doğrudan (ve
:ahrifatsız-yorıırrısuz) aktarmayla devam
ediyorum…
“Ne zaman lodos esse, sizi gelip
yakalayacaktır. Koku rüzgarla başlar, ağır
ağır kentin üzerine yayılır. Orta Çağ ‘g’
kenderirıi tutsak alan veba virüsü gibi… `~`«
Koku. işte bu lâflan bir anafor hâlinde
içine alır, salonunuzdan
çıkartıp, çıktığı yere, Mamak
çöplüğüne götürün.”
i***
ı Mamak’a gitmenin en kestirme yolu,
Dışkapı-Aydınlık kavşağındaki 1011 Ana j
Tamir Fabrikasfnın önünden geçip
Samsun’a doğru yol olmaktır.
101 1 Ana Tamir Fabrikası…
12 Mart yargılamaları orada yapılmıştı.
En sevdiğim yer orasıydı.
Mamak’tan oraya gitmesi çok güzeldi,
mahkemeden mahkemeye eşimi görebiliyordum.
Elini tutabiliyor, yanaklannı okşayabiliyordum.,
Mamak’a dönüşü zordu.
Niyesini, Aslandaş-Bıçakçı ikilisinin
“Popüler Siyas; Terimler Sözlüğü” isimli
eserinden okuyalım…
i*** _ Mamak… Siyas; tutuklu ve hükümlülerin belli “ara” rejimlerde, tutulduklan asker; hapisaneler arasında en bilinen/erinden birisidir.
Dördüncü Kolorduya ait _askeri ceza ve
tutukevi, Ankara’nın Mamak semtinde bulunması nedeniyle aynı adla anılmıştır.
“Mamak”, 12 Mart ve 12 Eylül sıkıyönetim uygulamaları ve sonrasinda ”ünlenmiştir”. Binlerce devrimci, sosyalist, ülkü
_ cü, islâmcı örgüt ve parti’ mensuplan, sen
dikacılar, politikacılar, yazarlar, sanatçılar
ve sıkıyönetim mahkemelerinin görev alanına giren adi suç sanıkları, Mamak’ta her
yönüyle olumsuz koşullar içerisinde tutulmuşlardır.
– Dönemlerin bütün asken’ hapishanelerinde olduğu gibi, ”Mamak”ta da, işkence
ve insanlık dışı muameleler rutin uygulama
olmuştur.
Özellikle 12 Eylül asken’ darbesi sonrası
dönemde, tutuklu ve tutsaklar sağlıksız,
yetersiz beslenme ve havalandırma, sistematik dayak ve ideolojik baskı altında yaşamak zorunda bırakılmışlardır. Asken’ di~
siplin, eğitim ve kurallar içinde, tutuklulann kişilik/ezme, düşüncelerine, *onurlanna
“topyekün taamız” edilerek tümüyle ez1’lmeye çalışıldı.
İnsanların yaklaşık bir metrekare boyutunda hücrelerde (tabutluk), günlerce, haftalarca cezalandırma için tutulması, tek tip
elbise, “Atatürkçülük” eğitimi, görüş yasaklan sindinne politikasının diğer ömek
leri arasında ydı.
Devrimci tutuklular bu uygulamalara
karşı direnişe gittiler, açlık grev/eri yaptılar, can verdiler. Tutuklu ve hükümlü yakınlan da bu direnişe dışardan destek vererek, 12 Eylül koşullannda ”çocuklarımızı
öldürtmeyiz” sloganıyla simgeleşen onurlu
bir muhalefet yarattılar.
12 Eylül döneminde sağ görüşlü tutuklular arasından da ”zülûm kalesi” olarak
nitelenen Mamak, türkülere, edebiyat ve
sanat yapıt/anna konu oldu.
***k
Doğru, pis kokular yayılıyor Mamak
çöplüğünden Ankara’ya, Çankaya’ya…
Doğru, “Mamak” denildiğinde, iki
“çöplük” geliyor aklıma… `
Mamak’ın belleğimdeki en güzel tarafı,
1011 Ana Tamir’e dönülmesidir.
Ama, her anafor oluşundan sonra, rüzgar koridorundaki Çankaya’yı kaplıyor o
pis kokular…