Bugün 1 Mayıs! Kıymetini bilin!
‘ lerinin düzenledikleri tören dağıtılmış,
j çok sayıda işçi gözaltına alınmıştı.
r 1923 yılmdaki kutlama törenleri, önce
DUMAN OLAN YERDE
YORUM
BUGÜN 1 MAYIS!
KIYMETİNİ BİLİN!
Genç okuyucularıma bir tek soru
sormak istiyorum. İ
“Hayatınızda bir tek işçi nıitingi iz- İ
lediniz mi?”
Muhtemelen izlemeınişsinizdir.
Üniversite kapısınm çıkışında, eşeğini dövemeyen polislerin semerlerini
dövdüğü gösterilere benzemez…
Doğrusunu ben arılataýım…
Yürüyüş kolunun her tarafı kapahdır. Kimse içeri sokulmaz… .
Polis bile…
Orgütlü işçi kendi güvenliğini sağlar. Devletin
güvenlik güçlerine ihtiyaç kalmaz, araya “pro- , – 7
vokatörler” giremez… Sokulmaz… İşçilerin daya- ”
mşması kendilerine yeter
de artar bile…
*k ‘A’ t
Bugün 1 Mayıs…
Uluslararası işçi sımfı hareketinin
dayanışma sembolü olan bir
Her türlü işçi kıpırdanmasını en
kanlı şekilde bastırmış olan Amerika ‘
Birleşik Devletlerfyle birkaç burjuva
özentisi ülke dışında, her yerde, şenliklerle kutlamr.
Bugün bizde 1 Mayıs… Noolacak
şimdi?
Olmayan olacak…
DİSK, Hak-İş, Türk-İş, KESK…
Hepsi beraber…
Bütün örgütlü emekçiler…
Ya açık havada toplanıyor, ya yürüyor, ya kapah salonlarda beraber oluyorlar
Böyle bir beraberliği Türkiye görmemişti. Görecek
1 Mayıs, işçinin dayamşma, beraber olma günüdür.
i * İ
İşçi sınıfı tarihimizde, kısa süreli
de olsa, “1 Mayıs Geleneği” vardı.
kiye’de 1 Mayıs, bilebildiğimce, ilk kez
1922 yılında, düşman işgalindeki İstanbul’da kutlandı.
O tarihlerde “müstevli kuvvet” olarak bilinen emperyalizme karşı…
Reji tütün işçileri grev kararı almış, ama, geniş çapta tutuklamalar
yüzünden grev mümkün olmamıştı.
Adapazarfndaki İmalat-ı Harbiye işçi
. 112
«l
ki yıla kıyasla, olaysız geçmişti.
Asıl büyük olaylar 1924 yılının 1
Mayıs’ında, İstanbul’da patlak verdi.
İşçilere sekiz saatlik işgününün tanınmasını isteyen, işçi kitlelerini örgütlenmeye çağıran bildirilerin dağıtılması
üzerine, bu hareketlerle ilişkili oldukları sanılan ne kadar kişi varsa tutuklandı.
Çelik Kol gazetesi toplatıldı, Aydınhk dergisinin yazıhanesi basıldı.
İstanbul’daki çatışmalı durumun aksine,
‘ ııi, sessiz ve olaysız geçti.
Türkiye Büyük Millet
‘ Meclisi’nin önünde yapıî’ lan bir “istek iletme” töreninden sonra işçiler dağıldılar.
27 Mayıs 1925 tarihinde,
Atatürk’ün_ emriyle Türkiye Büyük
Millet Meclisi’ne getirilen, orada da
İçişleri Bakanı Şükrü Kaya tarafindan
savunulan bir kanunla, 1 Mayıs İşçi
Bayramı, “Bahar Bayramı” yapıldı. 1
Mayıs İşçi Bayramı, bu şekliyle, son
olarak, 1928 yılında kutlandı. Aym yılın Temmuz ayında, Şark Şimendiferleri ve İstanbul Tramvay Şirketi işçileri, Takıir-i Sükun Kanunu’na rağmen,
greve gittiler. Bu durum, işçi sınıfını
örgütlemek yönünde önemli adımlar
atıııış olan “Amele Teali Cemiyeti’nin,
işçi sınıfıyla uzaktan-yakından ilgisi
olan her türlü örgüt ve hareketin sonu
oldu.
Girişilen yoğım ideolojik saldırı sonucu, 1 Mayıs’la işçi sınıfı arasındaki
son “görünür” bağlar koparıldı, deyim
yerindeyse, bir “dayanışma ve mücadele yenileme” günü, tam karşıtına, herkesin çiçek toplamak için çayırlara salındığı bir gün haline getirildi.
r ı ı
Nostaljik takılmıyorum. “l Mayıs”
gününe 70 yıldır çekilen kelekleri, “daha öbür” eşek muamelelerini hatırlamak istemiyorum.
Sadece, tek kelimeyle, “mutlu
19
Bütün cuntalar 1 Mayıs’a kin kustu. ‘
“1925 mirası”…Hepsi gitti, kalan
sağlar bizimdir.
DİSK, Hak-İş, ‘Pürk-İş, KESK beraber bugün…
We.
NUT DEFTERİ
MEHMET ALTAN KARAPAŞAOGLU / MEHMET İNCETAHTACI /
NECATİ ÇELİK / ZEKİ KARABAYİR / HASAN HÜSEYİN CEYLAN /
NHERBAKAN ı İBRAHİM HALİL ÇELİK (Ecevit’in 23 Nisan ‘
TBl/llll konusmasına ışirkin şekilde müdahale ederken. milletten ‘
mi. ümmetten mi medet umdukiarı henüz anlaşılamadığı için) …. ..ll .
MEHMET SAGLAM (8 yıllık egitim konusunda, aşkın
sali, devamlı kırzlan daldıgı için) .
TANSU CILLER (Siyasi ömrünün sonuna kadar gorup goreceği
tek miiriivvet olan başbakan yardımcılıgının makam koltuğunu bir
saniye hile boş bırakmayarak, Anıt Kahire bile gitmediği için)…..0
SÜLEYMAN DEMİREL (“Biz sizin için çalışıyoruz!” diyerek, 23 Nisanı kendi bayramları zanneden çocukları kalaya almaya çalıştıgı icin) …………………………… .. .O
ÜZER ÇİLLER (Arazi olacak zam ı yine iyi sotaladıgı ıcın)
…………. ..RAPORLU
e zamanı yaklasırken, emniyet genel müdürü tayiniyle, polis örgütünü teli; ettiği
icin) ……………………………………………………………………………………….. ..O
DENİZ BAYKAL / ALGAN HACALOGLU /ADNAN KESKİN I ERCAN
KARAKAŞ / MEHMET SEVİGEN (1 Mayıs münasebetiyle Tony
Blaire sahip cıkmayı bilirken, açıkta kalan kendi popular gür
medikleri için) ………………………………………………………………………… ..U ‘
İŞTE ŞİMDİ OLDU SAYIN…
BÜLENT ECEVİT
(DSP GENEL BAŞKANI)
Sayın Başbakımırı… Öncelikle teşekkür ediyorum-.
siyieıııirıyeııideğildl, emauıııııııaııdılikdeiınetiibeırakb.
“Iapiifehkmüıdeenılenldkdeımkredkwmwmteubaßüliııiıbeeııııunıyenlûrııekiubılıeıwyuiar.”
İLaı-İMIMMMM dmekleıortada. Türüyıbıeılarrlroıırmıyor.
Tiuyeükıııııııikkneeyuelûeuenßmûaûıûıdnadyieýeßmm
ııebnýıednkoıııaıuahmıımııahdwmııenpı.’
“Ilühılınrheıdılaltlýekeışrveyûıeibııduıbûyûkdlçddemwuıo
aıııiııuıııeıpuvınmıııımmnnqışuuuıuıvurrşmı,
nıuıupıeıııeıvnmhlrbnmmlııırııuıymmıuemutanımını.’
‘Tiyanaüııbdılalkordeyıwşısllıblıeyınaıınayıkrçkırbiıym
Eidhağıdymbhıßımıaııaeıemııııblçblrdevbdııudmda
keîeıedevhhkıwıdüeyakiaııııakıçkıuerbûknpeıdauwlıkıyılızveıeülzhiamaı.’
Sayın başbakanın… Sonra kutluyorum..
1911 ydırıda aldığın (ve bep birlikte verdiğimiz) oylann yüzde 18-19 puanım çiirekleııeıı RPİ milletvekilleri kürsüye yürüdü.
llağırdılar. camiler. 1973’leki koalisyon orlağının başı bile itidalini kaybeni.
Merıerııeııi hatırladım.
llaıılanıım elııde :alınmasın kür testere, kesolura olsa, seni orada dilim
dilim doğrarlardı herhalde..
RP’ııin bllırıediğinıiı yüzünü ortaya çıkardın… kutluyorum-.
Sayın başbakanın… Dobo sonra takdirlerimi sunuyorum…
İsliiiııi bi; bozmadın, seli: lürkçenle konuşmaya devam ettin..
ııı
Seym başbakanun… Şimdi de bir sitemim var.
Deırıokretlk kamuoyunun bllsiimle bislerine tercüman olmayı. daha önce,
mesela I ey he akıl edemez miydin?
Ayılmak için. ille de tank-pastel sesleri duymaya mecbur muyduk7
Neyse. bundan sonrasını özkerdeşln CHP düşünsün!
Termo ısııesr
TEST
AĞIZ TADIYLA 1 MAYIS
ONCA YIL ARADAN SONRA
‘Mayıs’ın birinci pazar günü
amelaıin en mukaddes bayram
nüdür. Bu mukaddes bayramın tesidi bütün amele için bir vazifedir
ve yevm-i mesut şerefine müsaadat-ı kanuniye dairesinde amele
istirahat haklarını muhafaza edebilir…”
Ben söylemiyorum. 1921 yilindan kalan bir vesika bu… Devletin
resmi mühürlü belgesi…
Bugün 1 Mayıs…
Hak-İş, DİSK, Türk-İş, KESK
beraber kutluyor.
Bayram, şenlik, dostluk, dayanışma, kaynaşma
“Devlet” de keşke öyle görse bu
günü… “Asayiş sorunu” olarak değİL
İkinci Meşrutiyet İstanbul’
unun en sıkı solcusu, “İştirak
çi” olarak bilinen Hüseyin
Hilmiydi. Solcu olmadan
önce ne iş yapardı?
a. İmamhk d
b. Konsolosluk
c. Sivil polislik
d. Müteahhitlik
Hüseyin Hilmi’ye
yakıştırilan “İştirakçi” sıfatı, mahm mülkünü herkesle
paylaşmasından değil, “İştirak”
dergisini çıkarmasından gelir. 26
Şubat 1910’da çıkardığı dergi 3 ay
sonra kapatılır. O zaman ne yaptı?
a. Pişmanlık yasasından istifade
etmek istediğini söyler
b. “İnsaniyet” dergisini çıkartır
c. Padişaha ateşkes ve af talebinde
bulunur
d- Açlık grevi yapar
“lştirakçi” Hilmi arayış içindey
di. Islami kesimle anlaşma zemini ararken, Kur’an ayetlerinin
sosyalist ilkeleri desteklediğini söyledi. Hangi potu, hangi lafla kırdı?
a. İsa da sosyalistti
b. Sosyalizm aslında Musa’ya ka- a. Kalpazankaya
da!’ gide!’ b. Bomonti Bahçesi
c. 1 Mayıs cuma namazına denk c. Çiçek Pasajı
düşerse kutlamayın d. Aynah Pasaj ‘İ
«ı Fatih Hıristiyan’dı e. Hepsi ‘ ‘
amı (L ‘e «sm «:12 m: mı (F3 (I
IeııpoıB/ı997
(11777
I
–ır-/ê
“Şikeste olmalı zulmün kanatları mutlak/Budur fikirlere serlevha-i cihad ancak/Senin füyuz-u
nevininle bir sabah olacak…” Neyin
nesiydi bu?
‘ a. Sosyalist Fırkası Marşı
b. sendikasmm
c. Nedim’in “gül buse” şiiri
d. Onuncu Yıl Marşı
Kazlıçeşme hep derttir İstanbula… 1920 ilkbahannda deri
işçileri greve gitti. Solcular onları
nasıl destekledi?
a. Beyoğlu tramvaylarınm önünü
keserek
b. Grevci işçilere pilav-zerde dağıtarak
c. Sağmalcılar cezaevinde mevlit
okutarak
d. Telli babaya kırmızı-sarıyeşil bayrak bağlayarak
Türkiye’deki ilk “1
Mayısî_ 1909’da
kutlandı. Evde, gizli
olarak… On iki yıl sonra
sokağa çıkıldı. Aynı yıl, 4
kişilik bir sosyalist heyet
sadrazam& ziyaret etti. Ne giymişlerdi?
a. Mavi gömlek, kmnızı kravat
b. Yakasız gömlek, kumızı yemeni
c. Yeşil cübbe
d. Kırmızı bere, siyah posta!
1 Mayıs kutlamalarımn hemen
öncesinde “müseccel” solculan
polisler toplar, havayı böylece yumuşattıklannı zannederlerdi. İstanbullu okuyuculara soruyorum.
Toplandıkları yer neresiydi?
. a. Dalbudak İşhanı
b. Sansaryan Hanı
c. Asayiş Bölge Komutanlığı
d. Ziverbey Köşkü
2 Mayıs sabahı tahliyeler baş- `
lar, herkes kavuştuklan hürriyetlerini kutlamak için bir yerlerde
toplamrdı. Nerede?
KURTHAN FİŞEK
smiswsimsıem &m1
__Âîkumlnk ‘mmğmu mwmmnu’ “Sımf atlayan” Reşo İstanbul’a gitNAH MENTEŞE miş&
“ama ŞEHEA Kol saati platin Rollex, altın kolyesi
TAKUNVAL’I”M”IUDIR? ve kol dugmelerı Cartıer, kravatı VerMESUT YILMAZ sace, corabı krem Burlıngton, ceketi
UYSAL ZİMMET Valentino, pantalonu Cardin, siyah paSALİH KAPUSUZ buçları Bally, çıkarken vestıyerde
SUZUKİ-u HAspA unuttuğu kaşkol ve pardesüsü Bur(“İ” Joker) berry’s, fotörü Baba’nın Şapkacısı…
HİKMET SAMİ TÜRK İstanbul’un en lüks cafesine gitti.
ÜRKEK HAMSİ Mİ? El sallayarak, parmak şaklatarak
MMMUT “m” garsonu çağırdı.
HIYAR MUŞMULA ..Kayfe isüyrem 7:
FUR” Jokeo Yenitüredi zen””nlere alı kın olan
İSMAİL KAHRAMAN .-. ş.
AMAN’ AHMAK RİSALE garson, hemen klasik taktıgını uygula(“E” Joker) “(5 .
;mm Lyüm( Kahvenız nasıl olsun efeeem?
LEKEU ÜRYAN Türk, sade, az, çok? Nescafe Gold, süt
(“L” Joker) lü, sütsüz? Mırra? Irish, espresso, caHASAN HÜSEYİN ÇEYLAN puccino? Hag, Columbia, Kenya, BreEN CAHİİQLATDEkHUSRAN zilya? French, Calypso, Brulot? Yoksa,
C’ ” e” Tia Maria kahve likörü mü?
AHMET “EKDA” Reşo ürperip kendine döndü.
EMEKLİTAHTA ,Hl hb . b d h.
(uinJoker) eesen a 0, sen yıne ana em
çay getiriysen…”
“En büyük tehlike, ölülerin
düşüncelerinin, yaşayanların kafalarına
H A FTA N ı N
H İ K M E Tİ hükmetmesidir…”
(Augusre Comfe, 1851)
FISILTI
MEYHANEDEN ÇIKANLA CAMİYE GİHDENİ”
AYNI SAATTE BULUŞTURMAK MUMKUN MU?
RP üst kademesi ayaklandı.
Önce Erbakana, sonra Çillefe
gittiler.
“Atın bu adamı! Askerlerle
fazla konuşuyor…”
Ankara’nın geçen haftaki
gündemi Aydın Menderes’ti.
Menderes ve altı arkadaşı…
Gürcan Dağdaş, Metin Işık, Şaban Karataş, Fethi Acar, Ferit
Bora ve Ahmet Bilge… o o o
Kabinedeki tek temsilcileıi Amcası Bahri beyi iyi tanıGürcan Dağdaş’tı. rıın… O da dikkafalıydı.
Kan kana çeker.
Menderes’in millet
vekillerinin niye RP’ye yattıklarım anlattı Gürcan…
“Denizcilikten S0rumlu Devlet Bakanı”
yaptılar kendisini…
Bıraktik denizi,
Sakarya Grubu’nun
elindeki abdest suyu- “Sentez arıyornun ibriğinden başka duk…” dedi, “Sabah
bir suyu yok o bakan- meyhaneden çıkanlığın… larla aynı saatlerde caSinirlendi, sıkıldı. miye gidenlerin senteıo o zini arıyorduk… Olİki ziyaret yaptı l madı ”
Dağdaş… o o o
Deniz Kuvvetleri ANAP`ı Orta AnaKomutanı Erkaya”ya… Genkur- d0lu’ya BBP sürükledi. RP’yi
baş Karadayı’ya… Türkiye genelinde Menderes`ler,
Emir-komuta zinciri şaşırdı. Dağdaşlar meşrulaştırdı.
Kendilerini ziyaret edip “Birlik- Ankara’da şimdi bir tek soru
te ne yapabiliriz?” diye soran ilk soruluyor.
sivil bakandı. Üstelik, RP kon- “O gitti, bu gitti, ne kaldı
tenj anındandı. bunlardan yadigar?”
113