Basın sansürü” kesmez, içki de içirtmesinler bari!
!onun
“BASIN SAN SÜRÜ” KESMEZ
İÇKİ DE İÇİRTMESİNLER BARİ!
Neron Roma’yı rıiye yaktı?
Herkes onu “sapık” zannederdi. Roma ya- ş
narken lir çaldığı söylenir.
Aslında sapık falan değildi. Akıllıydı. Roma’nin varoşlannda oturan, kıçım tenıizlemeyi bile
bilmeyen sefil-süfela-köle takırrıım fareler, sıçanlar ısırıyordu.
Bütün mahalleleri kuşattırdı Neron… Sonra
her yen’ ateşe verdi.
Veba salgınıru bastırmak için…
O veba salgınını dönemin medyası çıkarmadı. Sıçanlar çıkardı.
Ama, tarih yazanlar, Neronu, “Roma’yı yak
iii
Abdülhamitten Şevket Kazan`a. Oltan Sungurludan Özer’e ne değişti?
Hiçbir şey…
İçki içmenıi önleyemezler… Meyhaneleri kapatamazlar zaten…
Tuhaf bir yapısı var bizim toplumun… Domuz kadar haram olmasına rağmen, salyangozu
dışlayan müslüman mahallesinde, içkiyle, içkiciyle “barış içinde birlikte” yaşayabiliyoruz.
Ama, aramızdaki nifakçılar, “kadeh düşmanları” da az değil harıi…
Meselâ, Evliya Çelebi… İçki içenlerden, içki
makla” suçladı, yargıladı, sunanlardan nefret ederdi.
mahkûm em_ Onun gözünde, “melun”
Yapmadı mı yani? (lânet olası) ve “menhus” (uğur
Hıncal Uluç’un 1978 yılından
bu yana yeni keşfettiği İstanbul’un trafiği M.Ö.3OO dolaylarında
da pek matah değildi.
Gel zaman, git zaman, Padişah Il. Abdülhamit cuma namazına yetişecek diye, bütün atlı arabalara, landonlara, yayalara kapatıldı yollar…
Padişah efendimizin manyak şoförü atları
kırbaçladı. i i
Bomboş yollarda Haliç sularına gömülen
(aşın hızdan dolayı) tek araba Abdülhanıitîindir.
Osmanlı gazetelerinden biri bunu yazdı.
O an kapatıldı gazete…
Aşırı hızı ben yapmadım. Sadece yazdım.
î› î’ ‘i
Basını susturınak kolay, düşünen, söyleyen
insanı susturmak zordur.
Mümkün değildir.
Basin sansürünün devamı içki yasağıdır.
Eskiden de, içip zom olan, naralar atan, etrafa bulaşan, sızıp kalan “sefıl-süfela taifesi”
vardı. Onların halini “İstanbul’dan Sayfalar” kitabında İlber Ortaylı pek güzel anlatır.
“Meyhaneye gidecek kadar parası olmayan
içkiciler, ayaklı meyhaneden geçinirlerdi, yani
kaçak içki satanlardan… Cübbesinin altına dola- ii
dığı barsağın içindeki kötü rakiyı ağız tarafındaki musluktan maşrapaya doldurarak servis yapan bu ayaklı meyhanelerin müşterisi, sefil-süfela takimıydı. Bunların civarında hamal bulunurdu. Kendinden geçen ayyaşları küfeyle taşımak için… Ama küfelik olmak hiç hoş karşılanmazdı. Böyle biri konu komşudan önce meyhanedeki kadeh arkadaşlarına rezil olur, giderek aforoz edilirdi…”
Dedim ya, oto-kontrol…
128
suz) takimmdandı hepsi…
Masalara mum konulur, yakilan her mumdan sonra “Derdinize
yanın!” denilirdi.
Amaaannnnn! Kaç evliya kaldi bu dünyada?
İ’ û İ’
Basın sansürünün devamı ve
mantıki neticesi, içki yasağıdır.
Yine İlberin kitabına bakalım…
“İstanbul tarihte birçok içki yasağı yaşanmış, meyhaneler kapanmıştı. Bu yasağı içki düşmanlığı veya hükümdarın dindarhğından çok, 0
devre mahsus bir tür “gazete kapama” olayı olarak değerlendirmek gerekir. Alkolün getirdiği
şenlikle veryansın yönetimi eleştiren akşamcılar, kimsenin hoşuna gitmezdi. lLAbdülhamit
devrinden beri de bazı meyhanelerin görevlilerce
izletilmesi gelenek olmuştu. Uzun süreli içki yasaklan, Kanurıi devrinde, dindar padişah I.Ahmet devrinde, en şiddetlisi IVMurat devrindedir. IILSelimin koyduğu içki yasağı mali zorlamalar yüzünden yürümedi. Meyhaneler kapanıp
içki satışı durunca, kesilen vergi gelirine Hazine-i Hümayunun tahammülü kalmarmştı. Zaten
böyle zamanda herkes içki imalatına girişir, yasaklamalar akla hayale gelmez yöntemler yaratırdı…”
i› i’ ı›
Her koruğun altında potansiyel ayyaş arayan kafayla, her iki satırdan birinde “şahsiyet
haklarına tecavüz” bulan kafa arasında uzun
boylu bir fark yok aslında…
Beni yazarken susturabilirsin! İçki içerken
konuşurum…
Konuşamazsam fısıldaşırım! Ya öyle, ya
meyhanede nara atanm…
Şerefe!
k ü
!ğ $.|.F.liii_îlii0l.î^İiilii
NOT IJEFTIEBİ
SÜLEYMAN DEMİREL (Her askeri darbeden sonra tekrar him.
metbaşılıgına döndüğünü hatırlayarak, “Devlete güvenin, devleti
yıpratmayın!” diyerek, şahsi propagandasını yaptığı için) ._____ n
AMESUT YILMAZ (Kendisine mi, yitip giden partisine mi, hangisine aglayacagına karar veremeyip, gülme dersleri aldığı için). u
ŞEVKET KAZAN (Şimdiki misyonunu bilmiyorum, ama, aynı “düşünce sucu” sebebiyle, aynı cezaevinde yattığımız için) .__.___. u
ÖZER UÇURAN (Son yinni dört ay içinde, Çiller tamilyasının bü
tün müşterek mal-mülk ve paralannı üstüne aktardığı içini,… t]
TANSU ÇİLLER (“Sen siyasetcisin, karışma, bütün gaynmenkııt›
ler benim üstümde olsun!” diyen muhterem eşinin tutasına geligi icin)
n
NECMETIİN ERBAKAN RAPORLU
BÜLENT ecsvi ………….. .. RAPORLU
MERAL AKŞENER ( key” demekten âciz olarak “okey” oynamaya çalıştıgı için) . . . . . . . . . . . . . -. li
AHMET KENAN EVREN (“SıkıştınIırsa siyasete girerim!” demek
suretiyle. şecaat arz etmeye devam ettiği icin) ……………… -.U
BAHATTİN YÜCEL (Türklere kumarhaneleri yasaklayıp piyasayı
düşürdüğünü zannettigi için) …………………………………. -.- il
OLMALI!! SAYIN ”
, ÖZER UÇURAN ÇİLLEH
(Milli Enişte)
O nasıl açıklameydı 07
ret diye girdin söze…
Devam ettin.
Bitti mi?
Yoool Yeni başlıyor.
“Tehdit, şantaj, ittira ve hakareti kronik bir tarz haline getirmiş bu zihniyete. toplum karşısında ve yasaların önünde gerekli cevabı vermek bizim için amı.
görev haline gelmiştir. Bugüne kadar kendilerine gösterilen tahammüle ve bunun sebeplerini bir türlü anlamayarak, çılgınca ve geri dönüşü olmayan bir yola
sananlar bundan böyle mahkemeler huzurunda hesap verecek ve millet huzurunda bir bir teşhir edileceklerdir…”
Zannedersin. cunta lideri konuşuyor.
Zannedersin, yasama, yürütme. yargı bir arada. beyimin şahsında…
Medyaya gözdağı vereceğini sandın, değil mi?
Seni yarı yolda bırakacak ilk siyasal yapı, eşinin partisinin koalisyon orı:- 1
gıdır. Ilk duyumlar da o yolda…
Hatta sonun uykusuz geçmiştir inşallah!
Tempo 49 ::
“Medya tarafından üretilen senaryolann
iddia sınırlarını aşarak adeta bir linç hlsterisıne dönüştüğünü tüm vatandaşlarla birlikte ib
“Bazı gazete ve medya silahşürlerinin
Çiller ailesine karşı kin ve netret dolu bu tavrı
neden lıenimseyip. sürdürdükleri herkes taraiından açıkça bilinmektedir. Kendisine siyasi iktidan değiştirmek gibi bir güç vehmeden bazı çevreler, 3 Kasım seçimlerinde yüce nıilletimizden aldıktan ders karşısında büyük bir sukutu hayale
uğramışlar. Buradan kendi pozisyonlan için bir ders çıkaracaklan yerine, las
üstünde taş bırakmamayı hedetleyen bir gözüdünmüşlüğün esiri olmuşlardır-”
kım
ı TEST
ğ DİKTA HEVESİ GELMİŞSE CİHÂNE
4
BASINA SANSÜR FALAN BAHÄNE (1) 5
Ağızlarmdan salya akitanlar vardı. Benı’, basını susturacaklardı.
Bir tek insan çekti.
Hasan Hüseyin Ceylan…
Atatürk’e küfrederken ağzmm her tara& oynayan o genç arkadaşım suskundu.
Sıkıntılı olduğu belliydi.
Konuşma, düşünme, dinleme, ifade,
inanç özgürlüğüne baJeI geleceğini hepimizden daha iyi biliyordu.
Düşüneni sustu-mak ‘yeni’ bir şey değil bu dünyada…
İlk “sansür tüzüğü” Psikopos Barthold tarafından hazırlandı. Çok teferruatlıydı. Kaç yılında?
a. M.Ö. 3232
b. M.Ö. 31
c. M.S. 1486
d. 29 Ekim 1923
g Basına sansür, kamu” oyımu susturmaktır.
Susturınaya çalışmakla
mekten zarar gelmez… Fransa Kralı
XV.Louis’nin yayınladığı sansür kararnamesine uymayanlara uygulanan “en
hafif ceza” neydi?
a. Direğe bağlayarak çırılçıplak teşhir
etmek
b. İğdiş etmek
c. Kesilen organı sol kulağa monte etmek
d. Telefon kablosuyla boğmak
Gazetecilik yayıldıkça sansür de
E yaygınlaştı. Ama, sansür, ne hikmetse, yerli gazetelere uygulandı. Türkiye’de (1863) 27 yabancı kaynaklı gazeteye hiçbir denetim getirilmezken, kaç
‘lYırkçe (Osmanlı) gazete vardı?
a.1b.2 c.3 d.7
, v 1870 yılında çıkarı ilk mizah gazete’ miz “Diyojen”, 2 Haziran 1871’de, iki
ay süreyle kapatıldı. Niye?
a. Edebe aykırı fıkra yayınladığı için
b. Hükümeti aşağılayıcı yazı bastığı için
c. Resimler halkı rencide ettiği için
d. Hepsi
– Tarih 9 Mayıs 1876… Seyyar gazete
bayilerinin ne yapmaları yasaklandı?
a. Gazetenin içeriği hakkında bağırarak
bilgi vermeleri
CEVAPLAR
Temno 49 / 1996
b. Belli yerler dışında satış yapmaları
c. Ev ev dolaşıp kapı çalmaları
d. 18 yaşmdan küçüklere gazete vermeleri
Kitap toplatılmasma ilk karşı çıkan
lardan bin’, Evrak-ı Perişan kitabının yasaklanmasına sinirlenen Namık
Kemaldi. 7 Şubat 1873`de İbret gazetesinde yazı yazdı. Yazının konusu neydi?
a. Yolsuzluk
b. İşçi sınıfı hareketi
c. İhtilas
d. Rüşvet
` e. Hepsi
Fikirleri yok etmek yerine
7 kitapları yakmanın daha
kolay olacağı ILAbdülhamit
tarafından anlaşıldı. Cağaloğlu’nda şimdiki Vilayetin arka
bahçesinde kitaplar yakılınca,
fazla Cum::. çıktı, insanlar
__ rahatsız oldu. “Yakma” işleri
daha sonra nerede yapıldı?
a. Cağaloğlu hamamı
b. Topkapı Sarayı
c. Çemberlitaş hamamı
d. Sultanahmet meydanı
Kitap yakmamn zaman aldığı ve
E çevre kirlenmesine yol açtığı anlaşılınca, kitapların ve gazetelerin hiç çıkmaması tercih edildi. En çok kapalı kalan yayın organı Vatan gazetesiydi. Kaç
zaman?
a. 3 hafta
b. 17 hafta
c. 6 ay
d. 7 ay 24 gün
Alpay Kabacalimn “Basın Sansürıı”
kitabııu okuyorum… Bilgiler de 0ndan zaten… “Basmahane Nizamnamesi”
(1857) adıyla çıkan kitaba göre, basılacak kitapların izni kimden çıkardı?
a. Hariciye nezareti
b. Dahiliye nezareti
c. Maarif nezareti
d. Hepsi
. ı “Abdülhamit döneminde basının tarihi, sansürün tarihidir” Kim dedi?
a. Hüseyin Cahit Yalçın
b. Maliyeci Cavit
c. Mehmet Şevket Efendi
d. Ahmet İhsan
?(01 ‘P(6 ‘P(8 ‘°(L. ?(9 ‘Big “PU” ‘qlfî ?(8 ‘Fll
i BIR ISIMBIR İŞLEM;
(Haftalık Minetvekili Anagramlarınız)
nın-HASAN H_ÜSEYlN CEYLAN
EN CAHILANE HÜSRAN
va” Joker)
BQLENT ARıNç
EN ogruLÜ ÇIBAN
(` `OÜ” Joker)
KUBİLAY UYGUN
UYKULU YABANİ
(“A” Joker)
KADİR BOZKURT
DİKKATSİZ osuız
<“si" Joker)
R_ASİM ZAİMOĞLU
OGLUM MARAZİ Mİ?
("M" Joker)
ALİ GÜNAY_
AY, GALİZ NÜ!
(` `Z" Joker)
FEVZI Y.ARICI
ZAYIF ECİR
l.KAYA ERDEM
MERAKİ AYDEDE
( "DE" Joker)
TURAN BİLGE ›
BENCİL GUATR '
("C" Joker)
isM_AIL YILMAZ
FAMILYASI ZALİM
r' `AF" Joker)
F l 3 l L T l
CHP SİYASİ RÜZGARI YAKALADI MI NEDİR?
İlginçtir, bunca aradan son- l
ra Deniz Baykal'a, CHP'ye sı
KURTHAN FİŞE`
Fırat-Dicle hattının d
ğusundan İstanbul varoşl
rına göçen Zozanla Reş
arasında “diyalog gelişti.
Zozan dedi: “Daha pah
lı bir eve geçelim..."
Reşo konuştu: “Müjdele
olasi... Pahah evi bulmişemdir..."
Z0zan'ın yüzünde, gözünde çiçekler açtı.
"Pahali evi bulmişendir?"
Reşo mutluydu.
“Bulmişemdir, Gecekon
HAFTANIN HİKMETİ!
"Sınırsız, kısrfsız,
ğ.. . denenmsszaıaaaar,
sahibini çabuk
yazlaşhnr..." ,
(Wİİ/îam Pitt, 1770)
Susurluktaydı Baykal...
Herkes “dörtlü çete"den
cak bakmaya başladım.
"Ben mi yamlıyorum aca
ba?" diye kendi kendime sor- lü kamyon şoförü Hasan Gökçe- .
dum. 'den yanaydı.
Kendime inanmakta zorluk İki ay önce % 6,67...
çektiğim için, temasta olduğum Şimdi % 10,1...
4 kamuoyu araştırması şirketi- î * 'f
nin verilerini derledim. Bülent bey Almanya'ya gitSon yerel seçimlerde % ti geçen hafta...
6.67'ye düşen CHP, 17 ,
Kasun tarihi itibariyle, % 10,1'e çıkmış... ş
Nereden geliyor
bu artış?
Sevgili _Baykal'ın
kariznıasından mı?
Basına sansür tartı
(Ma0'nunki değil bizimki) nefret ediyordu, kamııoyıuıun gön
Bir süre kalacak...
CHP'lilerle
SP'lilerin oturup
**sakin sakin konuşmalarının tam zamanıdır.
Ağzından çıkanları kulak
ları duymayan CHP'liler, “Bülent bey psikiyatrik tedaviye
şılırken, kürsüye çıkmayıp
oturduğu yerde tikleri tutan
Sayın Başbakanım Bülent Ece- gitti, o yüzden 0 kadar kalıyor
vit'in suskunluğ-undan mı? y orada..." diye espri yapmaya deBilmem, bilemem... l vam etmeseler bari...