Sosyalist enternasyonal ve Türkiye’nin yeri
~ ?wwwsmım
sı
enternasyonal
ve Türkiye’nin yeri
ARlS’teki Sosyalist Enternasyonal
P toplantısı ilginç geçti. Erdal lnönü
ikinci defa başkan yardımcısıvseçildi.
Çok şaşıranlar oldu.
Bunun neden böyle olduğunu arkadaşlara
anlatmaya çalıştım. Dilim döndüğünce, bilgim
yettiğince. ..
sosyalizmin akıl hocası Friedrich Engels’tir. Vaktiyle, “Sınıflar arasındaki kavga
kıyama dönüşme noktasına gelince, bir
sınıfın öteki sınıf üstündeki tahakküm
aracı olmaktan, çıkan devlet, çatışmayı
uzlaştırınaya dönüştürmenin aracı hâline gelir…” demişti.
ı “Yani, altta kalanın canı çıksın, yaşasın deve .
iz**
. “Devletýin hem kavramını, heın kendisinı, hem ıç-ıçeriğini putlaştırdı o yeniyetme
sosyalistler… Bazıları sosyal demokrat,
öbür bazıları demokratik solcumsu oldular.
Derken, sevgili Erdal Hocam, hem sosdemvlerin başına geçti, hem emailintsosdeme ıkinci başkan oldu.
Çok şaşıranlar oldu. Oldu, çünkü, kendisi
teorik fizikçidir.
Akıl hocası rvnarxengels değil, Sir Isaac
Newton dur. Agaç altında pineklerken kafasına elma düşmüş, “Yerçekimi Kanunu’nu
bulmuştu.
.Marx’tan soyutlanıp Newton’a endekslenmış sosyal demokrasiyi anlatıyordu sanki…
Erdal Hocam Newtoncddur. Seçim neticelerıne bakalıın…
1950… …. ., …… ………….. ..% 39.9
1954 ……. …. …. …………… ..% 34.8
l957…` ` . 0/0 406
% 36.7
°/0 28.7
% 27.4
-% 33.3
% 41.4
v 0/0 3Ü.5
1987 ……………….. ……… .ş …. ..% 24.8
1991ııılıııııtıuıılııılıııvı-ıııııııııılıııııı%l
1991;& ……… .i ……. ,m, 10,7
1996’”l”'””””””‘İ’<İ"IIIIvıI-Hııııı(%l
1099 ................... ................ ..%05.71
` İW' ı i n
Sosyalist Enternasyonal toplandı. Erdal
İnönü "ikinci başkan" seçildi.
Sosyalistimsi partilerin dünyadaki gerileyişinin sebeplerini en iyi izah edebilen bir tek o
vardı da ondan...
Newtoncu'dur kendisi...
Her çıkışın bir inişi vardır. Başına ya
elma düşer, ya taş...
*f*
Sosis enternasyonalciğin devamı var. Ata
yadigârı, baba mirası... _
CHP genel başkanı İsmet Inönü, 1965
seçiınleri öncesinde, partisinin “ortanın solu"nda yer alacağını ilan etmişti. "Ortanın
solu" yaklaşımı özde hiçbir yenilik içermiyordu: "CHP devletçi bir partidir ve bu sıfatla elbette ortanın solunda bir anlayıştadır. Aslında, laikiz dediğimiz günden
beri ortanın solundayız. Halkçıysan ortanın solunda olursun".
Olabilir. Tek partinin Ankara valisi Nevzat
Tandoğanün, "solculuk gerekirse onu
da biz yaparız" sözlerinde ifadesini bulan
bir yaklaşımdır bu... Bülent Ecevit'in önderliğindeki grup açısından da "ortanın solu"
formülasyonu aşırı solun önünde bir (angeldi.
Komünizmin paradı ortanın soluydu, şimdiki sosdem veya demsol'du.
i' i' *k
Szığ partilerin CHP'nin yeni yak/aşımına
tepkisi, o yılların ünlü bir sloganında özetlemyordu: "Ortanm solu Moskova yolu".
1966 kurultayında Ecevit, genel sekreterliğe getirildi ve "ortanın solu" parti politikası
olarak°kabul edildi. CHP'nin seçinılerdeki başarısızlığını "ortanın solu" sloganı sırıırlarınııı iyi belirlenmemis olmasına ve "sosya
. "list" bir görüş/e yorumlanmasına bağlayan.
lıasında Turan Feyzioğluhuıı bulunduğu
[Jarlaınenterler, partiden ayrılıp Güven Partisi'ni kurdu/ar. Ecevit önderliğindeki lıareketiıı
gücünü artırması İsmet Inönü 'yü rahatsız etti, 34 yıllık CHP genel başkanlığınciaıı istifa etti. ` ~
Ortanın solu, CHP'nin "devlet partisi "nden sosyal demokrat partiye evriminde
bir ara aşamaydı. 70'li yılların ortalarından itibaren CHP kendin! sosyal demokrat ya da
demokratik sol olarak tanıınlaıııaya başladı.
*t*
Sosyalist Enternasyonal toplandı. Erdal Hocam ikinci başkan oldu.
Argoda, "ortanın solu" (i.e., sosyalist enternasyonal) az şekerli kahve, "ortanın sağı" (aka. AGlT) çok şekerli kahve arılanııııda
kullanıldığına göre, "Eeeeel Daha ne var,
ne yok?"
î
i