Cumhuriyet tamam! Sıra geldi icraata!
ı 29 Ekim’i bitirdik.
Cumhuriyet tamam!
Sırageldi icraata!
UMHURIYETIMIZIN kuruluşunun
74’üncü yıldönümünü kutladık. Yani,
Oraya nasıl geldiğimizi,
Tempo dergimizin “19231993: Türkiye’nin 70 Yılı” kitapçığından okuyahm…
. , ir a* _ar ş _
27 EKİM -25 Ekim 1923 günü Çankaya Köşkü’nde varılan karar gereğince TBMM Hükümeti’nin son, Bakanlar Kurulu Başkanı
Ali Fethi (Okyar) Bey, bütün
arkadaşlarıyla birlikte, tek tek ve
– toplu olarak istifalanm verdiler. › `~
28 EKIM – Mustafa Kemal
Paşa, o gecesi, Ankara’da
şa, Halit Paşa, Ismet (In
Paşa, Kazıın (Ozalp) Paşa,
Fethi (Okyar) Bey, milletvekili
F_ı_.ıat (Bulca), Ruşen Eşref
_ (Unaydm)lı yemeğe davet etti.
Yemekte konuştu: î-“Yarın,
Cumhuriyeti ilan edeceğiz!”
› sofrada bulunanların hiçbiri aykırı düşüncede değildi. Yemek
sürdürülmedi, sofra da, sofradakiler de kalktı. ‘
Dışişleri Bakanı İsmet Paşa
dı
_Mustafa Kemal Paşa, Ismet Paşa ile hemen 20 Ocak
1921′ Anayasası’na eklenecek ”
maddeler üzerinde çalışmaya baş
“Türkiye devletinin hükümet
şekli cumhuriyettir” cümlesi
eklendi. _
Geldik tarihi güne..
29 EKIM – Iıı Ankara, yeri.
” TBMM’nin şimdi müze olan o za_’ mankı, ‘küçük tarihi binası, gün 29
Ekim 1923 Pazartesi, saat 20.30
sulan…_ ‘
Katılanlar, 159 kalpaklı, fesli,”
sarıkh. milletvekili… Kürsüde, meclisin en yaşlı üyesi Abdurrahman Şeref Bey…
*i*
Neüce açıklamyor.
“Hakimiyet, kayıtsız şartsız milletindir. Kime sorarsanız sorım… Bu sonuç cumhuriyet demektir. Doğacak çocuğun adıdır. Ama bu ad bazılarına hoş gelmezmiş, varsın gelmesin…”
Oybirliği…
Ardından, cumhuriyetin ilk baş
..*soruyor. . _
– Meğerse, Gazi Paşa oylamaya
ı z katılmamış, yerinde,. sükûnetle,
.bulunan Kemalettin Sami’ va› ‘sonucu beklemişş. ş önü) *
kanı, ilk seçiliî ‘.
yor. `=
Mustafa Keıııal… 158 oy…
Katılan 159, oy 158… `. ‘
i -é “Cumhuriyete muhalefet
eden” kim? Herkes bu soruyu
i***
ı ‘ İ Cumhuriyet böyle kunıldu. .Pe
ki, arkası nasıl geldi? .
30 EKİM – Ismet Paşa
“Başbakan” unvanıyla kabineyi
kurınakla görevlendirildi. TBMM
oybirliğiyle onayladı. – ,
31 EKİM -‘ Birinci Dünya Savaşı münasebetiyle 3 Eylül 1914
günü ilân edilen “Seferberlik
Hâli” kaldırıldı. * `_
1 KASIM – Fethi (Okyar)
Bey (1880-1943) TBMM Baş
. kanhğı’na seçildi. .
3 KASIM – Harp Okulu, ls
‘ tanbul Harbiyddeki tarihi binasınladılar ve ilk maddenin sonuna ”
da yerıiden öğretime başladı.
_ 8 KASIM – Doktorlarm mecburi hizmet karıunu kabul edildi.
10 KASIM – İstanbul .Barosu
Başkanı Lütfü Fikri Bey’in
“Şimdi de Hilafet Meselesi”
başlıklı yazısı Tanin ve ondan nak
len .bazı gazetelerde yayınlandı.
Yazar, idam isteğiyle, İstiklal Mahkemesi’nde yargılandı ve beş yıla
mahkûm oldu. Bu ceza, daha,
v sonra TBMM’de affedildi.
***k
Önemli olan, devleti kurtarmak, korumak, kollamak, yeniden yapılandırmak değildir.
inanıp kurduğun devlet düzenini
yaşatmak, yeniletrnek, ileriye götürmektir. Devleti batırdıktan sonra sııluboya resim yapmak değildir.
“Benden sonra ne olacak?” diye sormaktır.
Ona göre tedbir almak, “müdebbir” olmaktır.
74 yıldır yaptık mı acaba?