Ben İstiklal Mahkemelerime laf söyletmem arkadaş! (2)
.u
. Ben İstiklâl mahkemelerime
lâf söyletmem arkadaş! (2)
_ EÇEN gün söylemiştim,
. yetmiş yılda çok yol aldı
Türkiye… Çağ atladı, insafa geldi. o
Yetmiş yıl önce, çocuklarının
başı, üstüne yemin edenleri asıyorlarclı.
.Yetmiş yıl sonra, çocuklarının
başı üstüne yemin edenleri baştacı ediyorlar. ,
i’ i’ i’ g
‘ Peki, lstiklâl MahkemelerPni_
Aniyetartışmıyoruz? ı _
g Minik bir aksilçlopedik Hrantez açı# ı
yorum. Anaßritannîcaldang; – . ›
“İstiklâl Mahkemeleri, Milli, Mücadele’nin başlarında, TBMM yönetimin-ı
ce oluşturulan (29 Nisan 1920) geniş
_yetki/L olağanüstü yargı merci/eridir.
TBMM’nin varlığına son vermeyi amaçlamakla suçlanan/arı, ‘vatana ihanet’
suçlu/a_rını ve asker kaçaklarını yargılamak i -in kuruldu. 11 Eylül 7920’de kabul edi/en Firari/er Hakkında Kanun ‘la,
İstiklâl Mahkemeleri kunrm olarak gün-F ko
deme geldi. Mahkeme/erin ‘kararları ke-T ‘
sindi ve temyiz ya da itiraz yolu kapa
.g liydı; Mahkemeler karar/amdan ‘sorum
f lu değildi/enhükümlerini vicdani kanaatlerine göre verecek/erdi.
g. EylÜl-Ekim 1920’de Ankara, Eskişe
hir; Konya, Isparta,, Sivas,, Kastamonu,
Pozantı ve Diyarbakır’da sekiz ayn Is
tiklâl Mahkemesi kuruldu. 17 Şubat.
1921 ‘de Ankara İstiklâl Mahkemesi dı
şındaki mahkemelerin görevlerine son
verildi. o . . – .;
23 Temmuz 1921 ‘de beş ayrı bölge’~’ de İstiklâl Mahkemeleri ‘nin yeniden ku
v -. ru/ması. ‘karar/aştrrıldr. 5’ Ağustos
.1927’de TBMM’de” kabul edileh”ı7e`
‘ TBMM ‘başkanı ıwıstafa Kemal’e (Ata
. türk), meclise ait yetkileri şahsında top
lamak ve bu yetkileri meclis adına kullanmak üzere “Başkumarıdanlık” yetkisi veren yasadan sonra, İstiklal Mahke” meleri Mustafa Kemal’in yayımladığı
“TekâIif-i Milliye EmirIeri”nin yerine
getirilmesiyle de yükümlü kılındılar.
İstiklâl Mahkeme/eri ‘nin bu dönemdeki
çalışma/arı da 20 Temmuz 1922’de sona erdi. ‘ w
31 Temmuz 1922’de TBMM’de kabul edilen İstiklal Mehakimi Kanunu,
mahkeme/erin bazı yedd/erine sınırlama
getirdi. Buna göre istiklâl Mahkemeleri ‘nin ölüm cezası dışında verdiği karar
4 mesi ‘nin
KUVRTHAN FİŞEK
lar kesin olacak, ölüm cezası kararları
ise TBMM’nin onayından geçecekti.
`~ Cumhuriyet’in ilân/ndan _hemen
&Sifil
awwıuaıwırasuııiü
› sonra, İstanbul basınındaki hilafet yanlı-Ğ
sı yayınlar üzerine -8 Aralık’ 1923’te ls-İm
tanbu/ İstiklâl Mahkemesi kuruldu. Ara”‘larında Hüseyin Caliit Yalçın’ın da bu-ı.î-.
/unduğu bazı gazetecilermahkemede
yargılandılar. İstanbul Istiklâ/Wlahkeçalışmaları 5 Şubat 1924’te
son buldu. . ` .
4 Mart 1925’te, Şeyh Said Ayaklanması Üzerine kabul edilen Takrir-i Sün I